Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Ακόμη και αν οι ελληνικές τράπεζες καταφέρουν να πετύχουν τους φιλόδοξους στόχους μείωσης των «κόκκινων» δανείων κατά περίπου 40 δισ. ευρώ, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) στους ισολογισμούς τους στο τέλος του 2019 θα διαμορφωθεί στο 20% επί των συνολικών χορηγήσεων. Το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί με το τρέχον επίπεδο των NPLs των πορτογαλικών τραπεζών, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, 6,61%!
Σε συνέντευξή του στους Financial Times, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας, τόνισε ότι για τις τράπεζες που δεν πετύχουν τους στόχους θα υπάρξουν ποινές, τόσο ρυθμιστικές όσο και διοικητικές, ένα θέμα στο οποίο είχε αναφερθεί εγκαίρως το liberal.gr.
Νεότερες πληροφορίες του liberal.gr αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια της τριετίας έως το 2019, ο SSM αναμένεται να συμφωνήσει τους νέους στόχους μείωσης για τα επόμενα χρόνια, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ελληνικές τράπεζες θα πλησιάσουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσουν τα stress tests του 2018, στο πλαίσιο των οποίων θα αξιολογηθεί η πρόοδος στη διαδικασία μείωσης των «κόκκινων» δανείων αλλά και οι αντοχές των τραπεζών με βάση τις τότε οικονομικές συνθήκες.
Η σημαντική απόκλιση των ελληνικών τραπεζών από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο δείχνει πόσο μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο εγχώριος κλάδος σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρωζώνη καθώς ανάλογα επίπεδα μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) εμφανίζονται μόνο στην Κύπρο. Δείχνει επίσης, τη σημασία επιτυχούς εξέλιξης του εγχειρήματος και φυσικά αναδεικνύει για μία ακόμη φορά την επιτακτική ανάγκη επιστροφής στην ανάπτυξη, καθώς μόνο έτσι θα επιταχυνθεί η αντιμετώπιση του προβλήματος.
Όπως αναφέρει ο οίκος Moody's σε πρόσφατη έκθεσή του, στην οποία χαρακτηρίζει «πιστωτικά θετικό» τον στόχο μείωσης των «κόκκινων» δανείων: «Η συντονισμένη προσπάθεια των τραπεζών και των ρυθμιστικών αρχών να βελτιώσουν την ποιότητα ενεργητικού του συστήματος είναι καθοριστικής σημασίας έτσι ώστε οι τράπεζες να μπορέσουν να συμβάλλουν πιο αποτελεσματικά στην παραγωγικότητα και στην ανάπτυξη στην Ελλάδα. Ωστόσο, ακόμη και αν επιτευχθεί ο στόχος μείωσης των NPLs στο 20% έως το τέλος του 2019, οι ελληνικές τράπεζες θα συνεχίσουν να εμφανίζουν ένα από τα υψηλότερα επίπεδα προβληματικών δανείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που περιορίζει τα περιθώρια ενίσχυσης της ποιότητας των πιστώσεων και της αξιολόγησής τους».
Με άλλα λόγια, η Moody' s, ενώ αναφέρει το... αυτονόητο, ότι δηλαδή η εφαρμογή ενός τριετούς σχεδίου για τον περιορισμό των προβληματικών δανείων στους ισολογισμούς αποτελεί θετική εξέλιξη για την πιστοληπτική τους ικανότητα, θέτει δύο σοβαρά ζητήματα.
Το πρώτο αφορά την ικανότητα των τραπεζών να πετύχουν τους στόχους που έχουν συμφωνήσει με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) της ΕΚΤ. Το δεύτερο σχετίζεται με τις προσπάθειες των τραπεζών μετά το 2019, ακόμη και στην περίπτωση που καταφέρουν να μειώσουν τα προβληματικά δάνεια κατά 40%.
Η εικόνα στην Ευρώπη
Μπορεί οι ιταλικές τράπεζες να μονοπωλούν σήμερα το ενδιαφέρον, λόγω των πολιτικών εξελίξεων και του τεράστιου όγκου μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε απόλυτα ποσά, ωστόσο σε επίπεδο ποσοστού, ο ιταλικός κλάδος δεν είναι ο χειρότερος.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών της Ευρωζώνης στο τέλος Ιουνίου 2016, οι ελληνικές τράπεζες εμφανίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό NPLs με 46,87%. Ακολουθεί η Κύπρος με 41,23%, ενώ στην τρίτη θέση βρίσκεται η Πορτογαλία με 20,05% και στην τέταρτη θέση η Σλοβενία με 19,70%. Την πρώτη πεντάδα κλείνει η Ιρλανδία με 17,93% και αμέσως μετά βρίσκονται οι ιταλικές τράπεζες με 16,31%.
Βέβαια, σε επίπεδο συνολικού αποθέματος μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs), οι ιταλικές τράπεζες βρίσκονται με άνεση στην κορυφή, καθώς διαθέτουν 286 δισ. ευρώ, επί συνόλου 990 δισ. ευρώ σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.
Μόνο με ισχυρή ανάπτυξη η επίτευξη των στόχων
Το συμπέρασμα που προκύπτει από τις αναλύσεις επενδυτικών οίκων στον απόηχο της έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδος για τους στόχους μείωσης των «κόκκινων» δανείων είναι πως ότι και αν κάνουν οι τράπεζες, ο μοναδικός δρόμος που οδηγεί με ασφάλεια στην επίτευξη των στόχων είναι η ανάπτυξη. Και μάλιστα η ισχυρή ανάπτυξη.
Οι επίσημες προβλέψεις της κυβέρνησης και της Κομισιόν κάνουν λόγο για ανάπτυξη 2,7% το 2017, όμως πολλοί οίκοι όπως η Morgan Stanley, την τοποθετούν χαμηλότερα στο 1,8%. Όλοι, ωστόσο, συμφωνούν ότι εκτός από την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, αυτό που θα κρίνει την έξοδο της χώρας από την κρίση είναι η διατήρησή τους για πολλά χρόνια.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Citi, η Εθνική Τράπεζα βρίσκεται στην καλύτερη θέση εκκίνησης για τη μείωση των NPEs λόγω του ποσοστού των NPEs το οποίο διαμορφώθηκε στο 46,4% στο γ’ τρίμηνο του 2016 και τοπυ υψηλού δείκτη κάλυψης στο 56%. Στον αντίποδα, η Τρ. Πειραιώς ξεκινά από την πιο δύσκολη θέση εξαιτίας του υψηλού ποσοστού NPEs στο 52% και της χαμηλής συγκριτικά κάλυψης στο 46%.
Στον πίνακα που ακολουθεί αναλύεται η συνεισφορά κάθε εργαλείου ανά τράπεζα στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων έως το 2019:
