Τη θλιβερή κατάσταση που επικρατεί στην εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά περιγράφει με παραστατικό τρόπο ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επενδυτών Διαδικτύου Νίκος Οικονομόπουλος σημειώνοντας:
«Έχουν χαθεί περίπου 310.000 ενεργές μερίδες στη δεκαετία της κρίσης, ενώ το 92% των ενεργών μερίδων -περίπου 589.000 από τις συνολικά 641.000- έχει σήμερα αξία μέχρι 9.000 ευρώ. Δηλαδή,
είτε λόγω πτώσης των τιμών των μετοχών (κυρίως των τραπεζικών) είτε λόγω ρευστοποιήσεων για να πληρωθούν φόροι και ΕΝΦΙΑ, έχουμε μια καθολική καταστροφή των ενεργών επενδυτών, αυτών δηλαδή που συνθέτουν την κρίσιμη μάζα της αγοράς. Έτσι, οι συναλλαγές στο ΧΑ γίνονται κυρίως από χαρτοφυλάκια με έδρα το εξωτερικό και μόνο ένα ποσοστό γύρω στο 8% έχει απομείνει με ικανή επάρκεια χρημάτων για συναλλαγές».Το αποτέλεσμα αυτών αποτυπώνει με νούμερα γνωστός παράγοντας της αγοράς, αναφερόμενος στο ύψος και στη διάρθρωση της αξίας των περυσινών χρηματιστηριακών συναλλαγών: «Το 2018 ήταν μια ακόμη προβληματική χρονιά για τον κλάδο. Η μέση ημερήσια αξία συναλλαγών διαμορφώθηκε στα 55,37 εκατ. ευρώ και ήταν κατά 5,15% χαμηλότερη από αυτή της προηγούμενης -επίσης προβληματικής- χρονιάς.
Η αξιολόγηση ωστόσο της περασμένης χρονιάς κρίνεται ακόμη πιο δυσμενής, αν συνεξεταστεί και η διάρθρωση των συναλλαγών. Έτσι, από τη συνολική αξία των συναλλαγών, που έφτασε στα 27,68 δισ. ευρώ, τα 5,115 δισ. ευρώ (δηλαδή το 18,5%) αφορούσαν «πακέτα», ενώ αντίθετα το αντίστοιχο ποσοστό του 2017 -αλλά και γενικότερα των προηγούμενων ετών- είχε διαμορφωθεί μόλις στο 11%. Ο συνδυασμός του ακόμη πιο χαμηλού όγκου συναλλαγών και του αυξημένου ποσοστού συμμετοχής των πακέτων αναδεικνύει τη γύμνια της χρηματιστηριακής αγοράς κατά τη χρονιά που πέρασε».
Απέναντι σ’ αυτή τη δυσμενή συγκυρία, επιχειρείται από παράγοντες της αγοράς, από χρηματιστηριακές εταιρείες, αλλά και από απλούς επενδυτές, η προσαρμογή στα νέα δεδομένα μέσα από την αλλαγή στάσης και συμπεριφορών, προκειμένου να μπορέσει ο θεσμός του ΧΑ να ανακάμψει και κυρίως με στόχο να προκύψουν αξιοσημείωτα κέρδη.
Η πρώτη αντίδραση της αγοράς είναι η εστίαση του ενδιαφέροντος των χρηματιστηριακών εταιρειών, αλλά και θεσμικών χαρτοφυλακίων, σε ποιοτικές εταιρείες ανεξαρτήτως μεγέθους και όχι μόνο σε αυτές της υψηλής κεφαλαιοποίησης, όπως συνέβαινε κατά κόρον στο παρελθόν.
Προς αυτή την κατεύθυνση έχει συμβάλει και η σαφής υπεραπόδοση των τίτλων μεσαίας και χαμηλής κεφαλαιοποίησης κατά την τελευταία πενταετία (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα), σε σχέση με τις τράπεζες και ορισμένα «βαριά χαρτιά» του ΧΑ (π.χ. ΔΕΗ ΔΕΗ 0,00%, Folli Follie, Frigoglass).
Ανάλογο μήνυμα προκύπτει και από τα Μετοχικά Α/Κ Εσωτερικού, εκ των οποίων έχουν σημειώσει καλύτερες επιδόσεις κατά τα τελευταία χρόνια εκείνα που επικεντρώνονται σε επιλεγμένα μικρά και μεσαία «χαρτιά» του ταμπλό.
Ήδη χρηματιστηριακές εταιρείες προσεγγίζουν εταιρείες χαμηλότερων κεφαλαιοποιήσεων, προκειμένου να τις αξιολογήσουν και να διευρύνουν την γκάμα των προτάσεών τους προς τους πελάτες τους, ενώ σε ορισμένες από αυτές, θεσμικά χαρτοφυλάκια διαπραγματεύονται την αγορά πακέτων από τους βασικούς τους μετόχους.
Η δεύτερη αντίδραση εστιάζεται στη διεύρυνση των προσφερόμενων προϊόντων μέσω του ΧΑ, με την προσθήκη εταιρικών ομολόγων και ΑΚΕΣ-ΕΚΕΣ. Επίσης, σε μια περίοδο όπου αρκετές εισηγμένες ετοιμάζονται για διάφορους λόγους να αποχωρήσουν από το ταμπλό (π.χ. Grivalia, ΕΛΤΕΧ Άνεμος, Druckfarben, Νηρέας, Σελόντα) έχουν ξεκινήσει επαφές με υποσχόμενες μη εισηγμένες επιχειρήσεις, προκειμένου αυτές να γνωρίσουν καλύτερα το ΧΑ και ενδεχομένως να προτιμήσουν σε βάθος χρόνου να αντλήσουν κεφάλαια από αυτό, είτε μέσω εισαγωγής των μετοχών τους είτε μέσα από έκδοση ομολόγων.
Η πρώτη επιτυχία της κίνησης αυτής είναι η επικείμενη έναρξη διαπραγμάτευσης των μετοχών της βορειοελλαδίτικης ασφαλιστικής εταιρείας INTERLIFE.
Τέλος, μετά και το ξέσπασμα του σκανδάλου της Folli Follie, έχει αρχίσει να δίδεται από τους επαγγελματίες της αγοράς μεγαλύτερη έμφαση στο μέτωπο της εταιρικής διακυβέρνησης. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα δήλωσε στο Euro2day.gr ο επικεφαλής γνωστής ΑΕΔΑΚ: «Κατά τους τελευταίους μήνες, τόσο οι ΑΕΔΑΚ όσο και οι χρηματιστηριακές εταιρείες δίνουν πολύ μεγαλύτερη έμφαση σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης. Ζητάμε τα ονόματα των αρμόδιων επιτροπών ελέγχου και ελέγχουμε τα βιογραφικά τους. Την ίδια πολιτική έχουν αρχίσει να ακολουθούν και οι τράπεζες, προκειμένου να δανειοδοτήσουν τις επιχειρήσεις και όλη αυτή η διαδικασία μόνο σε καλά αποτελέσματα μπορεί να οδηγήσει».
Πάντως, το σύνολο των παραγόντων της αγοράς, αφενός μεν, θεωρεί μεγάλης σημασίας ζήτημα την επιλογή υγιών εταιρειών, που εφαρμόζουν τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης και αγοράζονται σε σωστές αποτιμήσεις, αφετέρου δε, πιστεύει πως οι τιμές των μετοχών θα επηρεαστούν φέτος και από άλλους παράγοντες, όπως για παράδειγμα η πορεία της εγχώριας οικονομίας, οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις και η κατάσταση στα διεθνή χρηματιστήρια.
