Ο καθηγητής Uzi de Haan, ιδρυτής του Bronica Entrepreneurship Center του Τεχνολογικού Ινστιτούτου του Ισραήλ Technion βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα, ύστερα από πρόσκληση του Πρέσβη της Ολλανδίας προκειμένου να μοιραστεί την εμπειρία του με νέους επιχειρηματίες που συμμετέχουν στο Orange Grove, το "εργαστήρι" - πρωτοβουλία της ολλανδικής Πρεσβείας- για τη στήριξη των ελληνικών νεοφυών εταιρειών.
Ο, εν πολλοίς, άγνωστος στην Ελλάδα, Ισραηλινός γκουρού της τεχνολογικής επιχειρηματικότητας, μιλάει αποκλειστικά στο Capital.gr για τη διασπαστική επίδραση των νέων τεχνολογιών, αλλά και για το πώς θα μπορούσε να αναχαιτιστεί η διαρροή νέων εγκεφάλων στο εξωτερικό.
Ακόμη, ο καθηγητής στο Cornell Tech της Νέας Υόρκης, που μετέτρεψε την Philips στο Ισραήλ σε μία εταιρεία με αξία 350 εκατ. ευρώ, αποκαλύπτει ποιες ειδικότητες στον τομέα της Πληροφορικής αποτελούν αντίδοτο στην ανεργία.
Συνέντευξη στον Δημήτρη Δελεβέγκο
- Στην Ελλάδα οι συνολικές δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη αντιπροσωπεύουν το 0,96% του ΑΕΠ και το 2015 ανήλθαν σε 1,68 δισ. ευρώ. Ποιο είναι το ποσό που δαπανάει το Ισραήλ;
Στο Ισραήλ οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη αντιστοιχούν περίπου στο 5% του ΑΕΠ και ανέρχονται σε περίπου 10 δισ. δολάρια. Από αυτά κατά προσέγγιση το 80% δαπανάται από τις εταιρείες, δηλαδή από την ιδιωτική πρωτοβουλία και όχι από τα πανεπιστήμια ή κυβερνητικούς φορείς. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα 2/3 των δαπανών αυτών προέρχονται από πολυεθνικούς ομίλους οι οποίοι εγκαθίστανται στο Ισραήλ είτε για να πραγματοποιήσουν ερευνητικό έργο είτε για να προχωρήσουν σε εξαγορές ισραηλινών νεοφυών εταιρειών. Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα στο Ισραήλ υπάρχουν περίπου 20.000 μηχανικοί που εργάζονται για αλλοδαπές επιχειρήσεις.- Πώς θα μπορούσε η τεχνολογική επιχειρηματικότητα να αναχαιτίσει το brain drain που μαστίζει την Ελλάδα;
Δεδομένων των αυξητικών ρυθμών ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών και των start up εταιρειών, θα πρέπει η καινοτομία και η στήριξη των υφιστάμενων εταιρειών τεχνολογίας, όπως βέβαια και των νεοφυών, να βρίσκεται στο επίκεντρο της οικονομικής ανάπτυξης. Μόνον έτσι θα μπορούσε να αναχαιτιστεί το brain drain ή ακόμη και να καταστεί ελκυστικός ο επαναπατρισμός νέων επιστημόνων.
Εξάλλου, αυτό συνέβη, κατά τη δεκαετία του ’80, στις ΗΠΑ όπου επέστρεψε μεγάλος αριθμός μηχανικών Πληροφορικής που δραστηριοποιούνταν στην Ταϊβάν, ενώ το ίδιο συνέβη στην Κίνα και το Ισραήλ. Εάν δημιουργήσετε τις κατάλληλες συνθήκες και παράσχετε τα κίνητρα, η φυγή νέων επιστημόνων στο εξωτερικό είναι δυνατόν να περιοριστεί.
- Πώς θα μπορούσε η Ελλάδα να δημιουργήσει αξία μέσω της καινοτομίας;
Κάθε χώρα θα πρέπει να προωθεί και να αναπτύσσει καινοτομίες και τεχνολογικά επιτεύγματα στους τομείς που παρουσιάζει καλές επιδόσεις. Στην Ελλάδα, διαθέτετε εταιρείες με σημαντικό έργο στον τομέα του λογισμικού, ενώ η γεωργία, ο τουρισμός και τα logistics αποτελούν κλάδους όπου παρουσιάζετε αξιοσημείωτες επιδόσεις.
Έχοντας κατά νου ότι η καινοτομία είναι διασπαστική, αλλάζει άρδην επιμέρους κλάδους, σε αυτά τα πεδία θα μπορούσατε να δώσετε έμφαση στην ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς σας.
- Πόσο σημαντική είναι η συμβολή των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων στην προώθηση της καινοτομίας;
Είναι μεγάλη και γίνεται με δύο τρόπους. Πρώτα, μέσω της εκπαίδευσης μαθητών, καθώς, όπως καταδεικνύουν έρευνες, η αλληλεπίδραση είναι άμεση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και εκπαίδευσης. Επίσης, ο ρόλος των ακαδημαϊκών δομών έγκειται στην παροχή εκπαίδευσης με στόχο την ανάπτυξη της καινοτομίας, όπως και στη διαμόρφωση επιστημόνων που διαθέτουν διατομεακή γνώση και δεν είναι καλοί μόνον σε έναν τομέα.
Η δεύτερη συνεισφορά αφορά στο ερευνητικό έργο που πραγματοποιούν τα πανεπιστήμια. Νομίζω ότι οι μέρες όπου τα πανεπιστήμια βρίσκονταν σε γυάλινους πύργους και πραγματοποιούσαν μόνο βασική έρευνα δίχως να εξετάζουν τις επιπτώσεις στην κοινωνία, έχουν παρέλθει.
Πάντοτε διαθέταμε κάποιου βασικού χαρακτήρα έρευνα, αλλά τα πανεπιστήμια και οι καθηγητές θα πρέπει, πλέον, να εστιάζουν στο πεδίο της εφαρμογής, δηλαδή στην εξέταση των αποτελεσμάτων που επιφέρει η έρευνα. Για παράδειγμα, το πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης, όπου διδάσκω, είναι ένα καινούργιο πανεπιστήμιο (σ.σ.: το 2012 υπήρξε η πρώτη χρονιά λειτουργίας) που επικεντρώνεται αποκλειστικά στις εφαρμογές της έρευνας, στην εφαρμοσμένη έρευνα.
Ξέρετε, η έρευνα στοιχίζει ακριβά και γι' αυτό ολοένα και περισσότερα πανεπιστήμια προσαρμόζονται στην σπουδή των ερευνητικών αποτελεσμάτων και που αυτά μπορούν να οδηγήσουν. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, ορθώς, ο τομέας της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δαπανά, όπως υπολογίζεται, 640 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, θα πρέπει να παρέχεται απάντηση στο ερώτημα που ενδεχομένως θέτουν οι Έλληνες πολίτες: τι σημαίνει για τους ίδιους και πώς επιδρούν στη ζωή τους τα ερευνητικά αποτελέσματα.
- Σε ποιους τομείς η εφαρμοσμένη έρευνα είναι απαραίτητη;
Η εφαρμοσμένη έρευνα είναι απαραίτητη σε όλους τους τομείς. Σήμερα υπάρχουν συνδετικές γραμμές μεταξύ της βιολογίας και της Επιστήμης της Πληροφορίας, των πρώτων υλών και της συνθετικής βιολογίας, μεταξύ των αισθητήρων και της ανάλυσης δεδομένων (data science).
Στην Ελλάδα της υψηλής ανεργίας ποιες ειδικότητες στις νέες τεχνολογίες προσφέρουν τις περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης;
Οι μεγαλύτερες ευκαιρίες εντοπίζονται στην επιστήμη της Πληροφορικής, την Μηχανική των υπολογιστών, τα μαθηματικά και την ανάλυση δεδομένων. Εάν σήμερα στην Ελλάδα, έχει κάποιος αποφοιτήσει από μια καλή σχολή και είναι αναλυτής δεδομένων (data scientist) ή επιστήμονας Πληροφορικής είναι βέβαιο ότι θα έχει εξασφαλισμένη εργασία. Πολύ δύσκολα θα αντιμετωπίσει το φάσμα της ανεργίας.
Και εάν δεν μπορεί να βρει δουλειά στην Ελλάδα, θα μπορούσε να χτυπήσει την πόρτα ισραηλινών εταιρειών, οι οποίες προσφέρουν θέσεις απασχόλησης που επιτρέπουν σε νέους επιστήμονες να εργαστούν από την Αθήνα!
dimitris.delevegos@capital.gr
