Tο ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, ήρθε σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα προσπαθούσε να συνέλθει από τις συνέπειες της πανδημίας. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου σε υψηλά επίπεδα αλλά κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι είχε προηγηθεί του πολέμου. Με τον πόλεμο τα ξεπέρασε. Το ίδιο και ο τριπλασιασμός της τιμής του φυσικού αερίου, που προηγήθηκε της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών των αυξητικών τάσεων στις τιμές όλων σχεδόν των αγαθών ήταν ο υψηλός πληθωρισμός παγκοσμίως. Οι τιμές των σιτηρών - σιταριού, καλαμποκιού, σόγιας και πολλών άλλων πρώτων υλών - εκτοξεύθηκαν κατά 40% από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Σιτηρά και μέταλλα
Οι παρενέργειες του πολέμου, όμως, δεν εξαντλήθηκαν στην ακρίβεια. Η Ρωσία και η Ουκρανία, οι δύο χώρες - σιτοβολώνες της Ευρώπης, σταμάτησαν για ένα μεγάλο διάστημα να εξάγουν τρόφιμα, οδηγώντας σε ελλείψεις τροφίμων στην παγκόσμια αγορά, ειδικά σε χώρες που εξαρτώνται από αυτές τις δύο εμπόλεμες χώρες. Οι κυρώσεις στη Ρωσία επηρέασαν την προσφορά βιομηχανικών μετάλλων, ενώ οι τιμές των ρωσικών εξαγωγών εκτοξεύθηκαν στα ύψη: αλουμίνιο, παλλάδιο, νικέλιο και σιδηρομετάλλευμα.
Ο Παναγιώτης Λιαργκόβας, Πρόεδρος του ΚΕΠΕ και του Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Ο φόβος μιας νέας σύγκρουσης
Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, πέρα από τις καταστροφικές συνέπειες στη δεύτερη χώρα, θα έχει διαρκείς και αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, με ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις στη Ρωσία για μια δεκαετία ή και περισσότερο, με αρνητικές συνέπειες στην Ευρώπη, με ακόμη μικρότερες επιπτώσεις στις ΗΠΑ και την υπόλοιπη παγκόσμια οικονομία.
Αν και οι περισσότερες διεθνείς κυρώσεις θα αρθούν αν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, ορισμένες κυρώσεις μπορεί να παραμείνουν. Το πιο σημαντικό είναι ότι οι δυτικές επιχειρήσεις δεν θα επενδύσουν σε ρωσικά έργα ή κοινοπραξίες, ακόμη και όταν είναι νόμιμες. Ο φόβος μιας νέας σύγκρουσης, ίσως με τις χώρες της Βαλτικής ή αλλού κοντά στα νότια σύνορα της Ρωσίας, θα αποτρέψει τις μακροπρόθεσμες συμφωνίες.
►Διαβάστε και: G7: Οι τρίτες χώρες που βοηθούν τη Ρωσία θα το πληρώσουν ακριβά
Το πετρέλαιο και η τεχνολογία της Δύσης
Χωρίς δυτικές τεχνολογικές επενδύσεις, η παραγωγή πετρελαίου της Ρωσίας θα συνεχίσει να επιδεινώνεται καθώς η παραγωγή πετρελαίου απαιτεί τεχνολογία πέραν της εσωτερικής τεχνογνωσίας της Ρωσίας. Ομοίως, οι Ρωσικές επιχειρήσεις που προμηθεύονται εξαρτήματα για πολύπλοκο εξοπλισμό, όπως αυτοκίνητα και μηχανήματα θα είναι αποκλεισμένες από τις δυτικές εταιρείες.
Εντός της Ρωσίας, οι επιχειρήσεις που πωλούν στην εγχώρια αγορά θα θεωρούν αναξιόπιστες τις ξένες πηγές προϊόντων και υπηρεσιών, οδηγώντας σε τοπικές προμήθειες με υψηλότερο κόστος και μικρότερη ποικιλία διαθέσιμων αγαθών και υπηρεσιών. Η συνολική οικονομία θα αποδυναμωθεί και ο ρωσικός λαός θα παραμείνει φτωχότερος για μια δεκαετία ή και περισσότερο.
Μείωση ανάπτυξης και βιοτικού επιπέδου στην Ευρώπη
Η Ευρώπη θα βρεθεί επίσης σε χειρότερη θέση, αν και όχι στον ίδιο βαθμό. Πρώτον, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες επιλέγουν να δαπανήσουν περισσότερα για την άμυνα. Οι δαπάνες για άμυνα αυξάνονται χωρίς ταυτόχρονη επέκταση της παραγωγικής ικανότητας στην Ευρώπη.
Έτσι, η οικονομική ανάπτυξη θα μειωθεί μαζί με το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών. Το αποτέλεσμα αυτό μπορεί να είναι μικρό αλλά είναι βέβαιο. Επιπλέον, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι θα πληρώνουν περισσότερα για την ενέργεια καθώς θα την προμηθεύονται από μη ρωσικές χώρες, δηλαδή με υψηλότερο κόστος. Η Ευρώπη θα πληρώσει επίσης μέρος του κόστους των Ουκρανών προσφύγων εντός των συνόρων της και σε κοντινές περιοχές.
Περιφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η υπόλοιπη παγκόσμια οικονομία θα πληγούν, κυρίως λόγω των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου. Ακόμη και αν υπάρξει εκεχειρία, η χαμηλότερη παραγωγή πετρελαίου από τη Ρωσία θα κοστίσει στον υπόλοιπο κόσμο, καθώς θα στραφεί σε πετρέλαιο που παράγεται σε περιοχές με υψηλότερο κόστος.
►Διαβάστε και: Οι 27 πλουσιότεροι Ρώσοι έχασαν 67 δισ. δολάρια από την περιουσία τους μετά τον πόλεμο
Επίσης, τόσο λόγω COVID-19 όσο και λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι περισσότερες εταιρείες θα επιλέξουν να συντομεύσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Οι πολύπλοκες παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού μειώνουν το κόστος παραγωγής όταν λειτουργούν καλά.
Όμως, η πανδημία COVID-19 δημιούργησε ασυνέχειες. Η μετάβαση σε συντομότερες, περισσότερο περιφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού θα χαρακτηρίσουν τη νέα μορφή παγκοσμιοποίησης.
Μεγάλο τίμημα για την Ελλάδα ο πληθωρισμός
Στην Ελλάδα, οι άμεσες επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία ήταν μικρές. Τόσο ο τουρισμός όσο και οι εμπορικές συναλλαγές με τις δύο χώρες δεν ήταν σε μεγάλα μεγέθη πριν από το ξέσπασμα του πολέμου.
Το μεγάλο τίμημα, ωστόσο, είναι ο πληθωρισμός. Και όσο περισσότερο παραμένει ο πληθωρισμός, τόσο περισσότερο θα ροκανίζει το εισόδημα των νοικοκυριών, θα χτυπάει ιδιαίτερα τους μισθωτούς και συνταξιούχους και θα δίνει τη δυνατότητα σε κερδοσκόπους να θησαυρίζουν σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.
Ο πληθωρισμός, ιδίως όταν διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα, διογκώνει την φτώχεια και την ανισότητα και προκαλεί ανασφάλεια και αβεβαιότητα στους πολίτες.
