Του Matthew A. Winkler
Θυμάστε το Grexit; Ήταν το 2015 και σε αντίθεση με το Brexit ένα χρόνο αργότερα, ο υποτιμητικός χαρακτηρισμός για την Ελλάδα αποτελεί ένα ξεθωριασμένο σχήμα λόγου που επινοήθηκε από τα ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης του Λονδίνου, τα οποία αναγνωρίζουν τώρα καθυστερημένα τη δική τους ανοησία που συνέβαλε στην ολέθρια ψήφο του Ηνωμένου Βασιλείου για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σχεδόν όλοι τότε έλεγαν ότι η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα θα χρεοκοπούσε, αφού υποσχέθηκε να τερματίσει πέντε χρόνια μειωμένων κρατικών δαπανών κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης, εξασφαλίζοντας παράλληλα το τελικό πακέτο διάσωσης ύψους 8,7 δισ. δολαρίων από τους πιστωτές της ΕΕ. Ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Άλαν Γκρίνσπαν είχε δηλώσει στο British Broadcasting Corp. ότι "ήταν απλώς θέμα χρόνου" να εγκαταλείψει η Ελλάδα τη νομισματική ένωση και να διαλυθεί το ευρώ. Ο Τζορτζ Σόρος, ο δισεκατομμυριούχος πρόεδρος του Soros Fund Management, είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του Bloomberg περίπου την ίδια εποχή ότι "η Ελλάδα πάει κατά διαόλου". Ο Μαρσέλ Φράτσερ, με σπουδές στην Οξφόρδη και το Χάρβαρντ, πρώην επικεφαλής ανάλυσης πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών, είχε χαρακτηρίσει την Ελλάδα "πολιτική και οικονομική καταστροφή".
Το Grexit δεν συνέβη ποτέ επειδή το είπε η αγορά ομολόγων. Το ελληνικό χρέος αναφοράς είχε ήδη ανέβει από το χαμηλό επίπεδο του Απριλίου του 2012 στα 25 λεπτά του ευρώ και μέχρι τον Μάρτιο του 2015 διαπραγματευόταν με premium 194% σε σχέση με τη χειρότερη αποτίμηση του αιώνα, αντανακλώντας τις δημοσκοπήσεις της κοινής γνώμης που δεν έδειχναν καμία επιθυμία για επιστροφή στις δραχμές. Όποια και αν ήταν η καταστροφή που προέκυψε από την ανεργία του 25% και τα σπασμένα παράθυρα στο κέντρο της Αθήνας, η βία στη χώρα ωχριά μπροστά στα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ μετά την ήττα του Ντόναλντ Τραμπ στην υποψηφιότητά του για επανεκλογή το 2020 με επτά εκατομμύρια ψήφους. Οι επενδυτές, εν τω μεταξύ, έχουν καταστήσει τα ελληνικά ομόλογα το αγαπημένο τους κρατικό χρέος.
Όλα αυτά αποτελούν προφητικό σημάδι ότι η Ελλάδα είναι το οικονομικό αντίβαρο στις καταρρεύσεις της Silicon Valley Bank και της Signature Bank και στην κρίση της Credit Suisse και της First Republic. Η χώρα των 10,3 εκατ. κατοίκων, σε αντίθεση με κάθε πιστοληπτική αξιολόγηση, είναι μια οικονομία επενδυτικής βαθμίδας από τον Δεκέμβριο του 2021 με βάση τις ευνοϊκές τάσεις στο ποσοστό πληθωρισμού, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, την αύξηση του ΑΕΠ, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και την πολιτική σταθερότητα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg. Στην αγορά ομολόγων, η Ελλάδα διαπραγματεύεται τουλάχιστον τρεις βαθμίδες πάνω από αυτό που οι επενδυτές θεωρούν χρέος υψηλού κινδύνου, υψηλής απόδοσης και αρκετά σύντομα αναμένεται να ανακτήσει την αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας που της απονεμήθηκε τελευταία φορά από τους οίκους Moody's Investors Service, S&P Global Ratings και Fitch Ratings το 2008.
Από την εκλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη το 2019, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας αναπτύχθηκε κατά 7%, ξεπερνώντας τις μεγάλες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας (1%), της Γαλλίας (1%), της Ιταλίας (2%), της Ισπανίας (-2%), του Ηνωμένου Βασιλείου (1%) και των ΗΠΑ (4%), σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ως ποσοστό των συνολικών δανείων των ελληνικών τραπεζών, το μέτρο της υγείας του τραπεζικού κλάδου, μειώθηκαν στο 6,8% από 47% το 2017 και στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2011. Ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε κατά τουλάχιστον 32 ποσοστιαίες μονάδες, μέγεθος βελτίωσης που δεν έχει ξεπεραστεί πουθενά στον τραπεζικό κλάδο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg.
Η μεταβολή αποτυπώνεται στο Bloomberg Country Risk Political Score για την Ελλάδα, το οποίο υπολογίζει την ικανότητα ή/και τη δέσμευση μιας χώρας να εξυπηρετήσει το χρέος της ή/και να προκαλέσει αναταράξεις στην αγορά συναλλάγματος, το οποίο καταρτίστηκε το 2009. Η Ελλάδα με βαθμολογία πολιτικού κινδύνου 49 βελτιώθηκε κατά 25% στα τρία χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον κ. Μητσοτάκη, ξεπερνώντας τη Γερμανία (82, -2%), τη Γαλλία (86, 0%), την Ισπανία (67, -1%), το Ηνωμένο Βασίλειο (91, -1%), τις ΗΠΑ (87, -2%) και την Ιταλία (44, -8%), σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg.
"Είμαστε τώρα η δεύτερη ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στην Ευρωζώνη" με ισχυρό τουρισμό, "ρεκόρ άμεσων ξένων επενδύσεων" με επικεφαλής τη Microsoft και μια αναπτυσσόμενη κινηματογραφική βιομηχανία. Ο 55χρονος, με σπουδές στο Χάρβαρντ, κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι "η Ελλάδα έχει αποκτήσει ένα brand", το οποίο καθορίζεται όλο και περισσότερο από τις εταιρείες τεχνολογίας που θα καταστήσουν τη χώρα περιφερειακό κέντρο για την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη.
Σίγουρα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας και η πολιτική της βαθμολογία εξακολουθούν να είναι σε χαμηλότερα επίπεδα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές γειτονικές χώρες. "Έχουμε διορθώσει τις μικροοικονομικές ισορροπίες και αυτό αντικατοπτρίζεται σε αυτά τα στοιχεία, αλλά έχουμε πολλά να κάνουμε", όπως "οι καθυστερήσεις στις υποδομές", δήλωσε ο Γιάννης Στουρνάρας, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, στα γραφεία της κεντρικής τράπεζας νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. "Νομίζω ότι αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι οργανισμοί πιστοληπτικής αξιολόγησης δεν μας αναβαθμίζουν. Αυτό το τρομερό ατύχημα", - η σύγκρουση δύο τρένων στα Τέμπη που προκάλεσε την πιο θανατηφόρα σιδηροδρομική καταστροφή στην ελληνική ιστορία τον Φεβρουάριο, "είναι η απόδειξη αυτού".
Όμως, παρά το ότι αναζωπυρούμενος πληθωρισμός υπονομεύει τη διεθνή σταθερότητα, η Ελλάδα αναπτύσσεται ταχύτερα από το πρόσφατο παρελθόν της και ταχύτερα από την ομάδα των χωρών που μοιράζονται το ευρώ. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώνονται ταχύτερα από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο, καθώς ο πολιτικός κίνδυνος της Ελληνικής Δημοκρατίας υποχωρεί.
Η οικονομική ανάκαμψη της χώρας επικυρώνεται στο χαμηλό κόστος δανεισμού της, το οποίο μειώθηκε στο 3,9% από 15% το 2015 και 63% το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg. Η Ελλάδα σήμερα μπορεί να λάβει δάνεια με κόστος που είναι κατά μέσο όρο 10 μονάδες βάσης χαμηλότερο από τους δανειολήπτες επενδυτικής βαθμίδας. Τα ομόλογά της διαπραγματεύονταν για τελευταία φορά τόσο ευνοϊκά το 2005, όταν η χώρα είχε αξιολογηθεί με "Α", την έκτη υψηλότερη αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας και πέντε επίπεδα πάνω από αυτό που θεωρείται χρέος υψηλού κινδύνου, υψηλής απόδοσης.
Ο συνδυασμός της μείωσης των αποδόσεων και της ενίσχυσης της οικονομίας κατέστησε τα ελληνικά ομόλογα με τις καλύτερες επιδόσεις παγκοσμίως, με πενταετή συνολική απόδοση 18%, όταν παρόμοια ομόλογα αναφοράς για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Γερμανία και τη Γαλλία έχασαν 11%, τα βρετανικά ομόλογα υποτιμήθηκαν 13% και τα διεθνή κρατικά ομόλογα έχασαν 11%. Όποιος αγόρασε ελληνικό χρέος το 2013 έχει μια απλησίαστη απόδοση 214% για μια ανεπτυγμένη οικονομία. Οι μετοχές των 60 ελληνικών εταιρειών που διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αθηνών αποδεικνύονται φέτος διεθνείς νικητές με απόδοση 12%.
Ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος διεκδικεί μια δεύτερη τετραετή θητεία στις εκλογές τοτυ Μαΐου, δήλωσε ότι "η Ελλάδα το 2030 θα είναι μια εντελώς διαφορετική χώρα", επειδή "καταφέραμε να επιτύχουμε υψηλή ανάπτυξη με δημοσιονομική πειθαρχία παράλληλα".
