της Ελευθερίας Κούρταλη
Η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει τώρα μία νέα σειρά προκλήσεων καθώς τραπεζικές πιέσεις έχουν εμφανιστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Ενώ η κατάσταση παραμένει ρευστή και αβέβαιη, η Citi εκτιμά πως αυτές οι πιέσεις (αν και άνισα) θα εξασθενίσουν κατά τη διάρκεια της άνοιξης, με σχετικά μέτριες επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα.
Αυτά τα τραπεζικά συστήματα είναι καλά κεφαλαιοποιημένα και το ρυθμιστικό περιβάλλον είναι πολύ ισχυρότερο απλό ό,τι το 2008 και η ανταπόκριση από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μέχρι στιγμής ήταν γρήγορη και ισχυρή. Έχοντας πάρει σκληρά μαθήματα από την κρίση του 2008, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πιθανότατα θα συνεχίσουν να είναι ευέλικτοι και να προσαρμόζονται όπως χρειάζεται μέχρι να σταθεροποιηθεί το σύστημα.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι γύρω για τις προοπτικές της οικονομίας είναι πλέον πιο έντονοι και η Citi βλέπει αυξημένες πιθανότητες η χρηματοπιστωτική διαταραχή ή μία σημαντική πιστωτική κρίση να επηρεάσουν την ανάπτυξη και να οδηγήσουν τις κεντρικές τράπεζες να αντιστρέψουν ένα μέρος των πρόσφατων αυξήσεων επιτοκίων τους.
Το επόμενο διάστημα, η προσαρμογή και σταθεροποίηση του τραπεζικού τομέα είναι πιθανό να είναι σταδιακή και άνιση. Τους επόμενους μήνες, οι πιέσεις στις αμερικανικές τράπεζες μεσαίου μεγέθους μπορεί περιστασιακά να φουντώσουν και ορισμένα πρόσθετα τραπεζικά ιδρύματα μπορεί να απαιτήσουν παρέμβαση από τη Fed και άλλες ρυθμιστικές αρχές. Στην Ευρώπη, η Citi ελπίζει, όπως επισημαίνει, ότι θα αποφευχθούν περαιτέρω καταρρεύσεις τραπεζών, αλλά οι αγορές θα συνεχίσουν να αναζητούν σημάδια ευπάθειας. Ως εκ τούτου, οι κεντρικές τράπεζες και οι εθνικές αρχές θα πρέπει να συνεχίσουν να υπογραμμίζουν τη δέσμευσή τους να ενεργήσουν όπως είναι απαραίτητο για την υποστήριξη των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος ευρύτερα.
Δεδομένου ότι η Citi θεωρεί τις τραπεζικές πιέσεις σε μεγάλο βαθμό προσωρινές και αναμένει ότι οι επιδράσεις στην οικονομία θα είναι αντίστοιχα περιορισμένες, οι βασικές της προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη μειώνονται ελαφρώς σε σχέση με ένα μήνα πριν - στο 2,2% για το 2023 (αμετάβλητο) και 2,5% για το 2024 (από 2,6% πριν).
Η αμερικάνικη τράπεζα υπογραμμίζει ωστόσο δύο σημεία. Πρώτον, οι κίνδυνοι γύρω από τις προβλέψεις της έχουν γίνει σαφώς πιο έντονοι - οι τραπεζικές πιέσεις μπορεί να αποδειχθούν ακόμη πιο σοβαρές ή μακροχρόνιες από ό,τι αναμένει, και για αυτό η Citi παρουσιάζει τρία πιθανά σενάρια τα οποία αναλύονται στη συνεχεία. Δεύτερον, η πρόβλεψή της για την ανάπτυξη για το 2023 θα είχε μειωθεί σημαντικά, αλλά τα δεδομένα του πρώτου τριμήνου ξεπέρασαν τις προσδοκίες της - ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πάντως, κάτω από αυτές τις προβλέψεις εξακολουθούν να υπάρχουν μια σειρά από "κυλιόμενες" υφέσεις σε επίπεδο μεμονωμένων χωρών - περιοχών σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, συμπεριλαμβανομένης της ζώνης του ευρώ το πρώτο εξάμηνο του έτους και των ΗΠΑ, του Καναδά και του Μεξικού το δεύτερο εξάμηνο.
Τρία εναλλακτικά σενάρια
Η Citi, καθώς θεωρεί πως η κατάσταση με τις τράπεζες μπορεί να αποδειχθεί πιο σοβαρή και επίμονη από ότι προβλέπει αυτή τη στιγμή, σκιαγραφεί τρία εναλλακτικά σενάρια στα οποία οι οικονομικές και χρηματοοικονομικές επιπτώσεις είναι πιο έντονες και το χτύπημα στην ανάπτυξη μεγαλύτερο από ό,τι αναμένει. Το πρώτο από αυτά τα σενάρια είναι ένα συγκριτικά μέτριο αρνητικό story, ενώ τα άλλα δύο είναι πιο σοβαρά.
Σενάριο 1 - Αντίθετοι χρηματοοικονομικοί άνεμοι: Σε αυτό το σενάριο, οι ανησυχίες σχετικά με την ισχύ του τραπεζικού συστήματος επηρεάζουν την απόδοση της χρηματοπιστωτικής αγοράς και το οικονομικό κλίμα. Δεδομένης της ενισχυμένης εποπτείας, της βελτίωσης των κεφαλαιακών θέσεων των τραπεζών και των έγκαιρων παρεμβάσεων από τις κεντρικές τράπεζες και τις ρυθμιστικές αρχές, αποφεύγονται καταρρεύσεις τραπεζών μεγάλης κλίμακας. Ωστόσο, οι ανησυχίες για τις απώλειες τίτλων των τραπεζών και τη σταθερότητα των θέσεων χρηματοδότησής τους εξακολουθούν να υφίστανται και το καλοκαίρι. Σε αυτό το περιβάλλον, ο ρυθμός αύξησης των δανείων παραμένει στάσιμος και η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ φέτος και το επόμενο έτος επιβραδύνεται περίπου κατά 0,5% σε σχέση με την ήδη αδύναμη πρόβλεψη της Citi. Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη θα είναι από τις ασθενέστερες από το 1980.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι κεντρικές τράπεζες θα πιεστούν μεταξύ των ανησυχιών τους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την επιβράδυνση της αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ και τον ακόμα υψηλό πληθωρισμό. Ως απάντηση, θα χαλαρώσουν μέτρια την πολιτική οδηγώντας σε μια πορεία επιτοκίων που παρέχει κάποια στήριξη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την ανάπτυξη, αλλά διασφαλίζει επίσης ότι ο πληθωρισμός δεν θα είναι υψηλότερος.
Σενάριο 2 - Πιστωτική κρίση: Σε αυτό το σενάριο, οι προκλήσεις χρηματοπιστωτικής σταθερότητας που έχουν προκύψει αποδεικνύονται πιο επίμονες από το βασικό σενάριο της Citi, αλλά οι αρχές είναι τελικά επιτυχημένες στην αποτροπή μιας κρίσης πλήρους κλίμακας. Οι οικονομικές συνθήκες σταθεροποιούνται σε επίπεδα κατά ένα βαθμό πιο σοβαρά από αυτά που επικρατούσαν πριν από την κατάρρευση της SVB.
Αλλά στη συνέχεια οι τράπεζες κινούνται δυναμικά για να μειώσουν τον κίνδυνο των ισολογισμών τους. Αυτοί οι αντίθετοι άνεμοι εμποδίζουν την οποιαδήποτε σημαντική ανάκαμψη στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αλλά, ακόμα πιο σημαντικό για την οικονομία, αυτή η απομάκρυνση του κινδύνου σημαίνει επίσης μια σημαντική υποχώρηση της προθυμίας των τραπεζών να χορηγήσουν δάνεια και να αναλάβουν άλλες μορφές ρίσκου. Παύουν οι νέες χορηγήσεις και, επιπλέον, πολλές πιστωτικές γραμμές αποσύρονται ή μειώνονται. Οι όροι έκδοσης εταιρικού χρέους γίνονται ταυτόχρονα αυστηρότεροι. Τα πλήρη αποτελέσματα αυτής της επώδυνης διαδικασίας ξεδιπλώνονται σταδιακά μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες.
Συνολικά, η οικονομία εισέρχεται σε μια κλασική πιστωτική κρίση, με την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ να επιβραδύνεται σταδιακά αλλά σημαντικά και την ύφεση να ενισχύεται μέχρι τα μέσα του 2024. Η ανάπτυξη μειώνεται στο 1,5% φέτος και ακόμη περισσότερο, στο 1%, το επόμενο έτος. Η αποδυνάμωση της οικονομίας επιτρέπει στον πληθωρισμό να υποχωρήσει πιο απότομα. Ως απάντηση σε αυτό το μείγμα εξελίξεων, οι κεντρικές τράπεζες χαλαρώνουν σημαντικά την πολιτική τους, αντιστρέφοντας τα δύο τρίτα των αυξήσεων των επιτοκίων του περασμένου έτους.
Σενάριο 3 - Οικονομική κρίση: Σε αυτό το σενάριο, οι τρέχουσες πιέσεις επικρατούν, βαθαίνουν και επεκτείνονται. Πολλές τράπεζες πτωχεύουν τους επόμενους έξι μήνες, συμπεριλαμβανομένων τραπεζών των ΗΠΑ, της Ευρώπης και των αναδυόμενων αγορών. Επιπλέον, τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα βλέπουν επίσης πίεση, με τις ανησυχίες να επικεντρώνονται στα εμπορικά ακίνητα, τα ιδιωτικά κεφάλαια και τους ευάλωτους καταναλωτές. Στην πορεία, οι αγορές βιώνουν περιοδικά επεισόδια απόλυτης δυσλειτουργίας. Το αποτέλεσμα είναι ένα σοκ στις χρηματοπιστωτικές αγορές και μία διακοπή της πιστωτικής διαμεσολάβησης τόσο από τις τράπεζες όσο και από τις αγορές. Παράλληλα, η συνολική ζήτηση υποχωρεί σημαντικά και το παγκόσμιο εμπόριο βυθίζεται.
Κάτι που οδηγεί σε απότομα χαμηλότερη παγκόσμια ανάπτυξη – η οικονομία συρρικνώνεται φέτος και ανακάμπτει ασθενώς το επόμενο έτος – και μία απότομη επιβράδυνση του πληθωρισμού. Σε απάντηση, οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν δυναμικά τα επιτόκια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κεντρικές τράπεζες ξεκινούν εκ νέου το QE.
Το μόνο θετικό χαρακτηριστικό αυτού του σεναρίου, όπως σημειώνει η Citi, είναι πως - όσο σοβαρό κι αν είναι το σοκ - δεν είναι τόσο βαθύ ή μακροχρόνιο όσο η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 Αυτή η κάπως καλύτερη επίδοση αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι οι μεγάλες τράπεζες είναι γενικά σε καλύτερη κατάσταση και ότι η εποπτεία έχει ενισχυθεί. Ακόμα κι έτσι, οι διαταραχές υπογραμμίζουν ότι πρέπει να γίνει περισσότερη δουλειά, ειδικά για τις μεσαίες τράπεζες.
FacebookTwitterLinkedIn
