Της Ελευθερίας Κούρταλη
Οι τραπεζικοί κλυδωνισμοί που οδήγησαν σε βαρύ sell-off τις διεθνείς αγορές θυμίζοντας μέρες του ξεσπάσματος της πανδημίας, της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης, μετριάστηκαν, δίνοντας ανάσες ανακούφισης στους επενδυτές. Όπως τονίζουν οι αναλυτές, η "καταιγίδα" που έπληξε τις αγορές είναι το αποτέλεσμα των επιπτώσεων της ταχύτατης και μεγάλης νομισματικής σύσφιξης των κεντρικών τράπεζων στην οικονομία, με πρώτες τις τράπεζες να δέχονται τις πιέσεις.
Η ισχυρή παγκόσμια απάντηση που δόθηκε, ανάλογη με αυτή που είδαμε κατά το ξέσπασμα της πανδημίας της Covid, με τις Fed, η ΕΚΤ και άλλες μεγάλες κεντρικές να ανακοινώνουν συντονισμένη δράση για την ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς και την αποκατάσταση της ηρεμίας, σε συνδυασμό με τα τεράστια πακέτα στήριξης αρχών και κυβερνήσεων για τις τράπεζες, αποτέλεσαν τον καταλύτη για την ηρεμία στις αγορές.
Παράλληλα, το μήνυμα που στάλθηκε από τους θεσμούς ότι δεν υπάρχει κίνδυνος μίας νέας συστημικής κρίσης καθώς οι τράπεζες της Ευρωζώνης είναι πολύ καλά θωρακισμένες πλέον έπειτα και από τα μαθήματα και τα… παθήματα του παρελθόντος, τη στιγμή που ήδη υπάρχουν όλα τα αναγκαία εργαλεία έτοιμα να ενεργοποιηθούν εάν χρειαστεί, λειτουργήσαν καταλυτικά για την επενδυτική ψυχολογία η οποία, ωστόσο, παραμένει εύθραυστη.
Το "στοίχημα", λοιπόν, για τη συνέχεια είναι ένα… whatever it takes από την πλευρά της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, να μη χαθεί αυτή η ήδη πληγωμένη εμπιστοσύνη στην αγορά. Όπως έδειξε και η νέα δημοσκόπηση της Bank of America, οι επενδυτές θεωρούν πλέον πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις αγορές είναι ένα συστημικό πιστωτικό γεγονός, βγάζοντας τις ανησυχίες για τον πληθωρισμό από την πρώτη θέση των κινδύνων για πρώτη φορά σε εννέα μήνες.
Πάντως, οι αναλυτές εμφανίζονται "συγκρατημένοι" για την πορεία των μετοχών στη συνέχεια, εντοπίζοντας ευκαιρίες μετά τη βουτιά αλλά και προκλήσεις λόγω του νέου περιβάλλοντος που έχει δημιουργήσει η νομισματική πολιτική.
Goldman Sachs: Αγοράστε ευρωπαϊκές τράπεζες
Οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών αναμένεται να ανακάμψουν μετά τους φόβους μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης που σχεδόν εξάλειψε όλα τα κέρδη τους το 2023, λέει η Goldman Sachs. Ενώ οι κίνδυνοι έχουν αυξηθεί και τα θεμελιώδη μεγέθη δεν είναι πλέον πολύ υποστηρικτικά, ο κλάδος προσφέρει "καλή ευκαιρία στην ανοδική πορεία της αγοράς μετά την πρόσφατη απότομη πώληση", όπως τονίζουν οι αναλυτές της αμερικάνικης τράπεζας, οι οποίοι στις αρχές Φεβρουαρίου προέβλεψαν σωστά ότι οι ευρωπαϊκές μετοχές θα συνεχίσουν να έχουν καλύτερες επιδόσεις από τις μετοχές των ΗΠΑ.
Ενώ οι μετοχές των τραπεζών έχουν υποχωρήσει και τα spreads των ομολόγων τους έχουν διευρυνθεί σημαντικά, το τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ συνεχίζει να δείχνει ανθεκτικό με βάση δείκτες όπως η πρόσβαση στη ρευστότητα και η συνολική μόχλευση των ισολογισμών, τονίζει η Goldman. Επιπλέον, είναι εξαιρετικά φθηνές όπως επισημαίνει. Το P/E 12μήνου για τον διαπραγματεύεται κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η μόνη φορά που ο κλάδος ήταν φθηνότερος ήταν κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους και κατά το ξέσπασμα της πανδημίας στις αρχές του 2020. Επίσης, τα κέρδη ανά μετοχή του κλάδου έχουν βελτιωθεί.
Παράλληλα εκτιμά όπως και οι ευρωπαϊκές αγορές συνολικά θα αποδειχθούν ανθεκτικές. Έτσι, διατηρεί την πρόβλεψη ότι ο πανευρωπαϊκός δείκτης θα καταγράψει κέρδη 8% σε διάστημα 12 μηνών. Υπάρχουν δύο πράγματα υπέρ της Ευρώπης αυτή τη στιγμή που μπορούν να προσφέρουν ανθεκτικότητα, όπως τονίζει η Goldman, τα εξής:
Πρώτον, η αποτίμηση της αγοράς είναι κάτω του μέσου όρου με βάση το P/E, αλλά και με βάση διάφορες άλλες μετρήσεις. Η αγορά είναι σταθερή σε ετήσια βάση, αλλά οι εκτιμήσεις για τα κέρδη ανά μετοχή EPS έχουν αυξηθεί απότομα κατά το τελευταίο 12μηνο, επομένως η αποτίμηση έχει μειωθεί. Οι εταιρείες έχουν αποδειχθεί πιο ανθεκτικές απ’ ό,τι αναμενόταν στον υψηλότερο πληθωρισμό κόστους και είναι πιο ικανές να μετακυλήσουν υψηλότερες τιμές στους πελάτες.
Δεύτερον, η δομή της αγοράς έχει αλλάξει σημαντικά με την πάροδο του χρόνου. Οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν σημαντική παγκόσμια έκθεση, με την Ασία να αποτελεί πλέον το ένα πέμπτο της έκθεσης σε πωλήσεις και, σε αντίθεση με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, οι οικονομολόγοι της Goldman αύξησαν πρόσφατα τις προβλέψεις τους για το ΑΕΠ της Κίνας.
Société Générale: Δεν υπάρχει συστημικός κίνδυνος
Πέραν της τρέχουσας νευρικότητας, τα πρόσφατα γεγονότα με τις περιφερειακές τράπεζες των ΗΠΑ καθώς και την αναταραχή στην Ευρώπη με την κατάσταση της Credit Suisse, δεν αποτελούν συστημικό κίνδυνο, τονίζει η Société Générale. Όπως παρατηρεί, η πρόσφατη αναταραχή στον τραπεζικό τομέα, αν και οδήγησε σε αύξηση των πιστωτικών spreads για τις τράπεζες των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης, ωστόσο, εξακολουθούν να είναι χαμηλότερα από ό,τι κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης ή της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης.
Για τους επενδυτές μετοχών, αυτό που πρέπει να θυμούνται είναι ότι οι αμερικανικές μετοχές αγγίζουν τα χαμηλά τους μόλις ξεκινήσει μια ύφεση και ότι ο κύκλος μείωσης των επιτοκίων της Fed είναι απαραίτητος για να δούμε μια επανεκκίνηση της bull market, προσθέτει. Η SocGen πιστεύει ότι τόσο η ύφεση των ΗΠΑ όσο και ο κύκλος μείωσης των επιτοκίων θα ξεκινήσει το επόμενο έτος. Έτσι, η άποψή της είναι ότι μια ήπια ύφεση θα είναι ο πιο ισχυρός ανοδικός καταλύτης για τις αμερικανικές μετοχές, με τον S&P 500 να εκτοξεύεται έτσι στις 4.200 μονάδες το 2024, ενώ τα χαμηλά του θα σημειωθούν στο α’ τρίμηνο του επόμενου έτους.
Το ίδιο ισχύει και για την Ευρώπη, όπου οι τρεις από τους τέσσερις τελευταίους κύκλους σύσφιξης οδήγησαν σε ύφεση της οικονομίας και οι τέσσερις οδήγησαν σε ύφεση της κερδοφορίας των ευρωπαϊκών εταιρειών, κάτι που σημαίνει ότι το 2024 θα είναι μία χρονιά ισχυρών κερδών για τις μετοχές και αφού έχουν αγγίξει τα χαμηλά τους στις αρχές του έτους.
Με βάση τα παραπάνω η SocGen αναμένει μείωση της κερδοφορίας στην Ευρώπη κατά 3% φέτος και αύξηση 7% στη συνέχεια με τον δείκτη εκτιμώμενο δείκτη P/E 12μηνου να διαμορφώνεται στο 12x. Αυτό σημαίνει ότι η πορεία της αγοράς θα είναι κατά γενικές γραμμές σταθεροποιητική σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα.
Citi: Στήριξη από τα ισχυρά θεμελιώδη μεγέθη των εταιρειών
Η ανθεκτικότητα που εμφανίζουν οι ισολογισμοί των ευρωπαϊκών εισηγμένων αναμένεται να στηρίξει την αγορά το επόμενο διάστημα και να βοηθήσει στο να ξεπεραστεί την πρόσφατη αναταραχή, επισημαίνει η Citigroup.
Κατά την αμερικάνικη τράπεζα, τα γεγονότα των τελευταίων δύο περίπου εβδομάδων υπενθυμίζουν τις συνέπειες της νομισματικής σύσφιξης η οποία και άρχισε να φαίνεται έντονα στον τραπεζικό κλάδο. Το επόμενο πράγμα που θα τεθεί, ωστόσο, σε δοκιμασία στις αγορές θα μπορούσε να είναι οι ελπίδες για μια ήπια προσγείωση της οικονομίας, με τους επενδυτές πιθανότατα να επικεντρώνονται πλέον στους κινδύνους ύφεσης και στην επιδείνωση των θεμελιωδών μεγεθών. Ήδη υπάρχουν αρχικές ενδείξεις αυτής της δυναμικής, καθώς οι μετοχές με κακή δυναμική εκτιμήσεων είχαν γενικά χαμηλότερες επιδόσεις.
Σε ό,τι αφορά την επενδυτική στρατηγική του επόμενου διαστήματος, η Citi επισημαίνει πως η άμυνα είναι σοφότερη κίνηση και αυτό στα χαρτοφυλάκια μπορεί να επιτευχθεί μέσω της έκθεσης σε μετοχές τους κλάδους της υγειονομικής περίθαλψης, των τηλεπικοινωνίων και των τροφίμων και ποτών. Η Citi έχει επισημάνει στο παρελθόν τους κινδύνους για τις τράπεζες βραχυπρόθεσμα, αν και τα σχετικά σταθερά θεμελιώδη μεγέθη και οι φθηνές αποτιμήσεις κάνουν τον κλάδο να φαίνεται πιο ελκυστικός μακροπρόθεσμα. Σε ό,τι αφορά τις κυκλικές μετοχές, η τράπεζες ανησυχεί για τις μετοχές των εταιρειών που παρουσιάζουν επιβράδυνση της δυναμικής κερδών και έχουν ακριβές αποτιμήσεις, όπως η βιομηχανία και το λιανικό εμπόριο.
Όπως επισημαίνει, περίπου οι μισές ευρωπαϊκές εταιρείες ξεπέρασαν τις προβλέψεις της αγοράς κατά τα αποτελέσματα του 2022, ενώ μόνο το 20% των εταιρειών κινήθηκαν χαμηλότερα από τις προσδοκίες. Σε επίπεδο κλάδου, η ενέργεια και οι τράπεζες έδωσαν τις πιο θετικές εκπλήξεις, ενώ τα βασικά υλικά και τα μη βασικά καταναλωτικά αγαθά τις λιγότερες. Οι κυκλικοί τομείς (Ενέργεια, τράπεζες, πληροφορική, μη βασικά καταναλωτικά αγαθά) παρουσίασαν το υψηλότερο ποσοστό βελτιωμένου guidance από τις διοικήσεις, ενώ οι παραδοσιακοί αμυντικοί κλάδοι (βασικά καταναλωτικά αγαθά, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και υγειονομική περίθαλψη) είχαν λιγότερο αισιόδοξο guidance.
Στο πλαίσιο της επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, αυτό αντιπροσωπεύει ισχυρή σεζόν αποτελεσμάτων για τις ευρωπαϊκές εταιρείες κατά την άποψη της Citi, οδηγώντας την έτσι να αναβαθμίσει τις προβλέψεις της για την πορεία των κερδών ανά μετοχή, προβλέποντας πλέον πτώση 5% το 2023 από πτώση 10% πριν. Ωστόσο, η Ευρώπη ξεχωρίζει ξεκάθαρα σε παγκόσμιο επίπεδο και αυτό αναμένεται να στηρίξει την περαιτέρω πορεία των χρηματιστηρίων της περιοχής, καταλήγει η Citi.. Ο μηνιαίος δείκτης αναθεωρήσεων κερδών (ERI) δείχνει ότι όλες οι περιοχές παρουσιάζουν υποβαθμίσεις κερδών, ενώ η Ευρώπη παραμένει σε σταθερά θετική περιοχή.
Τα μηνύματα για το Χρηματιστήριο Αθηνών
Η επιστροφή της ηρεμίας στις αγορές έπειτα από το βίαιο sell-off που προκάλεσε στο Χ.Α ο παγκόσμιος τραπεζικός συναγερμός και ανάγκασε τον Γενικό Δείκτη να υποχωρήσει ακόμα και κάτω από τις 1.000 μονάδες ενδοσυνεδριακά, προσέφερε σημαντικές ανάσες στην αγορά με ένα ανοδικό ξέσπασμα να ακολουθεί την βουτιά.
Η δυναμική ρητορική από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την ισχυρή θέση των ευρωπαϊκών τραπεζών, καθώς και από τους ελληνικούς θεσμούς και τους οίκους αξιολόγησης όπως η DBRS και η Moody’s για την ανθεκτικότητα των ελληνικών τραπεζών, βοήθησαν στην αντίδραση της αγοράς. Επιπλέον, η επίσημη πλέον δήλωση του Έλληνα πρωθυπουργού ότι οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν τον Μάιο, έδωσε στους επενδυτές ορατότητα και όρια στην προεκλογική περίοδο η οποία τείνει να προκαλεί αστάθεια.
Αν και το κλίμα διεθνώς παραμένει εύθραυστο, με την επενδυτική εμπιστοσύνη να δέχεται ένα ακόμη πλήγμα με αιτία και αφορμή των τραπεζικό κλάδο, η κανονικότητα φαίνεται να επιστρέφει στις αγορές. Βέβαια, η ισχυρή αντιδράει μετά το sell-of μπορεί να ωθεί σε ρευστοποιήσεις βραχυπροθέσμων κερδών, και μετά από μια "καταιγίδα" σαν αυτή που πέρασε ο τραπεζικός κλάδος διεθνώς, είναι λογικό να υπάρξει έντονη μεταβλητότητα.
Ωστόσο σε γενικές γραμμές και εάν και εφόσον δεν "σκάσει" άλλο σοκ, το Χ.Α. αναμένεται να αρχίσει και πάλι να κεφαλαιοποιεί τους ισχυρούς καταλύτες που το είχαν στηρίξει το προηγούμενό διάστημα, όπως η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και η αναβάθμιση στη συνέχεια, της ελληνικής αγοράς στην κατηγορία των ανεπτυγμένων αγορών.
Όπως σημειώνει ο Δημήτρης Τζάνας, Σύμβουλος Διοίκησης της Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ, στο Ελληνικό Χρηματιστήριο ήταν αναπόφευκτες οι κινήσεις συγχρονισμού του με τις ευρωπαϊκές αγορές με τον τραπεζικό κλάδο να οδηγείται σε βίαιες ρευστοποιήσεις, καθώς οι διεθνείς επενδυτές δεν μπορούσαν να εξαιρέσουν τις ελληνικές τράπεζες από τις αποφάσεις μείωσης της έκθεσής τους σε τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους,
Όμως, όπως προσθέτει, ήδη οι διαχειριστές αντιλαμβάνονται το λάθος τους καθώς οι ελληνικές τράπεζες είναι θωρακισμένες κεφαλαιακά, με μονοψήφιο πλέον ποσοστό κόκκινων δανείων και χαμηλούς δείκτες δανείων προς καταθέσεις. Επιπλέον, η βελτίωση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου και η συνεχιζόμενη πιστωτική επέκταση θα οδηγήσουν σε χρονιά με υπερκέρδη το 2023, όπως αναγνωρίζει και η Moody’s. Την ίδια ώρα, η επιχειρηματική κινητικότητα δεν έχει διακοπεί παρά τις επιτοκιακές αυξήσεις.
Ενόψει των παραπάνω, η αναμέτρηση του Γενικού Δείκτη με τις 1.000 μονάδες οδήγησε σε μια μάλλον "εύκολη" νίκη για τους αγοραστές. Θα χρειαστεί, ωστόσο, να ξεκαθαρίσουν πολύ περισσότερα για την επάνοδο πάνω από τις 1.100 μονάδες, ιδιαίτερα σε σχέση με την πολιτική των κεντρικών τραπεζών μετά από τις τελευταίες εξελίξεις, καταλήγει ο κ. Τζάνας.
Σύμφωνα με τον Ηλία Ζαχαράκη της Fast Finance, οι διορθώσεις πάντα είναι ευκαιρία για τοποθετήσεις ή για αλλαγές στα χαρτοφυλάκια με βάση τα νέα δεδομένα. Οι ελληνικές τράπεζες σαφώς βρίσκονται σε πολύ καλύτερη θέση από όποια άλλη τράπεζα σε Ευρώπη και Αμερική. Βέβαια, όπως προσθέτει, η Ελλάδα ακόμα και αν είναι σε διαφορετική φάση από τις υπόλοιπες οικονομίες, αναγκαστικά ακολουθεί τα όποια προβλήματα παρουσιάζονται στο διάβα των υπολοίπων οικονομιών. Ακόμα και αν οι περισσότεροι ξέρουν ότι ο τραπεζικός κλάδος πλέον δεν έχει τα προβλήματα του παρελθόντος, είναι λογικό να διορθώνει μετά από μεγάλο ράλι το προηγούμενο διάστημα. Τεχνικά, όπως επισημαίνει, η αγορά κάνει προσπάθεια να βρει τις ισορροπίες της και ίσως ο χρόνος που θα χρειαστεί για να δει νέα υψηλά μεγαλώνει.
