Ακόμη και μετά το δυναμικό rebound που σημειώθηκε στο Χρηματιστήριο Αθηνών από τις αρχές Νοεμβρίου, φέρνοντας το Γενικό Δείκτη 37% υψηλότερα και, για πρώτη φορά από τα τέλη Φεβρουαρίου, πάνω από τις 810 μονάδες, οι συγκρίσεις με την πορεία των ευρωπαϊκών και ασιατικών χρηματιστηρίων και, πολύ περισσότερο, με τη Wall Street δείχνουν ότι η ελληνική αγορά έμεινε αρκετά πίσω το 2020, ενώ το 2019 είχε «αναρριχηθεί» στην υψηλότερη θέση της κατάταξης, με απόδοση σχεδόν 50%.
Το ΧΑ παρουσιάζει διπλάσιες απώλειες σε ετήσια βάση από τα χρηματιστήρια της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Γαλλία, ενώ η γερμανική αγορά εμφανίζει θετική απόδοση. Λίγο χειρότερες αποδόσεις από την Αθήνα εμφανίζουν μόνο τα χρηματιστήρια της Μεγάλης Βρετανίας και της Ισπανίας. Ακόμη μεγαλύτερες είναι οι διαφορές σε σχέση με τους αμερικανικούς δείκτες. Ο Dow Jones κερδίζει «μόνο» 6,5%, αλλά βρίσκεται σε ιστορικό υψηλό παρά την πανδημία, ο S&P 500 κερδίζει 16,5%, ενώ ο Nasdaq, που ευνοήθηκε από τις τεράστιες εισροές κεφαλαίων στις εταιρείες τεχνολογίας, κλείνει τη χρονιά με κέρδη 43,8%. Διψήφια τα ποσοστά ανόδου στους βασικούς δείκτες της Κίνας και της Ιαπωνίας, ενώ η πτωτική πορεία του Hang Seng συνδέεται περισσότερο με πολιτικές, παρά με οικονομικές εξελίξεις, καθώς η αυταρχική πολιτική της Κίνας ανησυχεί τους επενδυτές.
Σημειώνεται ότι ο Γενικός Δείκτης είχε βυθιστεί μέχρις τις 487 μονάδες στις 18 Μαρτίου όταν όλα τα χρηματιστήρια βρίσκονταν σε κατάσταση περιδήνισης, εξαιτίας του πανικού που πυροδότησε η εξάπλωση της πανδημίας. Από αυτό το χαμηλό σημείο, με βάση το χθεσινό κλείσιμο ο Δείκτης έχει διαγράψει μια πορεία ανόδου κατά 66%, αλλά εξακολουθεί να απέχει αρκετά από το υψηλό έτους των 949 μονάδων, που είχε καταγραφεί στα τέλη Ιανουαρίου.
Η πορεία των διεθνών χρηματιστηρίων από την αρχή του 2020
| Δείκτης | Τιμή 28.12.20 | Τιμή 31.12.19 | Μετ. % |
| Ευρώπη | |||
| Γερμανία (DAX) | 13,790.29 | 13,249.01 | 4.1% |
| Ιταλία (FTSE MIB) | 22,288.52 | 23,506.37 | -5.2% |
| Πορτογαλία (PSI 20) | 4,929.30 | 5,214.14 | -5.5% |
| Γαλλία (CAC 40) | 5,588.38 | 5,978.06 | -6.5% |
| Ελλάδα (Γενικός Δείκτης) | 810.44 | 916.67 | -11.6% |
| Ην. Βασίλειο (FTSE 100) | 6,502.11 | 7,542.44 | -13.8% |
| Ισπανία ( IBEX 35) | 8,155.60 | 9,549.20 | -14.6% |
| ΗΠΑ | |||
| S&P 500 | 3,735.13 | 3,230.78 | 15.6% |
| Dow Jones | 30,403.97 | 28,538.44 | 6.5% |
| NASDAQ | 12,899.42 | 8,972.60 | 43.8% |
| Ασία | |||
| Nikkei (Ιαπωνία | 26,854.03 | 23,656.62 | 13.5% |
| Shangai (Κίνα) | 3,397.29 | 3,050.12 | 11.4% |
| Hang Seng (Χονγκ Κονγκ) | 26,314.63 | 28,189.75 | -6.7% |
Οι κλαδικές αποδόσεις
Αυτό που φαίνεται ότι έκανε τη διαφορά στις αποδόσεις των αγορών στις δύο όχθες του Ατλαντικού το 2020 ήταν οι πολύ υψηλές αποδόσεις του τεχνολογικού τομέα. Όπως φαίνεται στον πίνακα, οι αμερικανικές τεχνολογικές μετοχές κέρδισαν περισσότερο από 40% φέτος, ενώ η αντίστοιχη απόδοση στην Ευρώπη ήταν 17%. Οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες στις ΗΠΑ είχαν άνοδο σχεδόν 20%, ενώ ο κλάδος στην Ευρώπη έχασε 15,9%.
Το πλήγμα από την πανδημία
Η πανδημία άλλαξε ριζικά την πορεία του ελληνικού Χρηματιστηρίου, που φαινόταν, στα τέλη του 2019, ύστερα από μια πολύ καλή χρονιά με κέρδη 49% για το Γενικό Δείκτη, ότι είχε τις προϋποθέσεις να αρχίσει να καλύπτει τη διαφορά από τις διεθνείς αγορές, ύστερα από πολλά χρόνια υστέρησης στις αποδόσεις. Όπως έχει γράψει το Business Daily, από το 2010, όταν ξέσπασε η μεγάλη οικονομική κρίση στην Ελλάδα, το χρηματιστήριο έχει αποσυνδεθεί από τις άλλες αγορές και συστηματικά έχει χαμηλότερες αποδόσεις, ενώ συνολικά την τελευταία 15ετία οι μετοχές του ελληνικού δείκτη MSCI είχαν απόδοση μόλις 3,5%, έναντι 256% για το βασικό, παγκόσμιο δείκτη της MSCI.
Οι υποσχέσεις του 2019 για σταδιακή κάλυψη του χαμένου εδάφους δεν επιβεβαιώθηκαν φέτος, καθώς η πανδημία είχε καταλυτική επίδραση στον τρόπο που αξιολογούν οι ξένοι επενδυτές τις ελληνικές μετοχές:
- Η διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας, που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές υπηρεσιών (τουρισμός, ναυτιλία) και έχει μεγάλο αριθμό μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, οδήγησε σε εκτιμήσεις για πολύ βαρύ πλήγμα στην οικονομία από την πανδημία και, πράγματι, όλα δείχνουν ότι το ποσοστό της ύφεσης φέτος θα είναι διψήφιο, από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.
- Το Δημόσιο, όπως και το τραπεζικό σύστημα, εισήλθαν στη νέα οικονομική κρίση από ασθενή οικονομική θέση και, εύλογα, υπήρχαν αμφιβολίες για το αν θα διατηρηθεί η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, όπως και αν θα καταφέρουν οι τράπεζες να αντέξουν στη νέα πίεση από τα «κόκκινα» δάνεια που θα δημιουργήσει η πανδημία.
Αλλαγή αφηγήματος
Όμως, από τις αρχές Νοεμβρίου το αφήγημα για την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά φαίνεται ότι έχει αλλάξει, δημιουργώντας εύλογες προσδοκίες ότι το 2021 θα αναστραφεί η υστέρηση αποδόσεων έναντι των διεθνών χρηματιστηρίων.
Όπως έχει επισημάνει το Business Daily, αρχής γενομένης από τις θετικές εξελίξεις με τα εμβόλια, που σημαδότησαν το τέλος της πανδημίας μέσα στο 2021, άνοιξε ένας νέος κύκλος για την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, κάτι που κυρίως αντανακλάται στη θεαμτική άνοδο των τραπεζικών μετοχών. Οι προσδοκίες των επενδυτών για τον επόμενο χρόνο βασίζονται στις προβλέψεις για σταδιακή επάνοδο της οικονομίας στην κανονικότητα, με έμφαση στην ανάκαμψη του τουρισμού, αλλά και στα άφθονα επενδυτικά κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης, που θα αρχίσει να αξιοποιεί η Ελλάδα από το 2021, όπως και στην τεράστια ρευστότητα που θα συνεχίσει να διοχετεύεται στην οικονομία από την ΕΚΤ.
Στο βαθμό που δεν θα υπάρξουν άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις από την πανδημία μέσα στο πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, η επάνοδος σε ένα ρυθμό ανάπτυξης κοντά στο 5% το 2021 θα βελτιώσει σημαντικά την κερδοφορία των εισηγμένων και θα βοηθήσει τις τράπεζες στη συνέχιση της προσπάθειας για εξυγίανση ισολογισμών με βασικό εργαλείο τις τιτλοποιήσεις «κόκκινων» δανείων, αφήνοντας αρκετά περιθώρια περαιτέρω ανόδου στη χρηματιστηριακή αγορά.
