Απόδοση- επιμέλεια: Γιώργος Δ. Παυλόπουλος
Αυτό τον χειμώνα, ο πλανήτης θα δίνει μάχη για κάτι που είναι αόρατο, αλλά σπανίως τόσο ζωτικής σημασίας – και σε ανησυχητικά χαμηλή προσφορά.
Οι χώρες βασίζονται περισσότερο από ποτέ στο φυσικό αέριο για τη θέρμανση κατοικιών και τη λειτουργία των ενεργειακών βιομηχανιών, εν μέσω προσπαθειών για εγκατάλειψη του άνθρακα και αύξηση της χρήσης καθαρότερων πηγών ενέργειας. Δεν υπάρχει, ωστόσο, αρκετό αέριο για να τροφοδοτήσει τη μετά την πανδημία ανάκαμψη και να αναπληρώσει τα αποθέματα που ξοδεύτηκαν λίγο πριν από τους κρύους μήνες.
Η μία χώρα προσπαθεί να πλειοδοτήσει έναντι της άλλης για προμήθειες, καθώς εξαγωγείς όπως η Ρωσία διατηρούν περισσότερο φυσικό αέριο για την εσωτερική τους αγορά. Η κρίση θα γίνει πολύ χειρότερη όταν η θερμοκρασία πέσει.
Η κρίση στην Ευρώπη προοιωνίζεται προβλήματα και για τον υπόλοιπο πλανήτη, καθώς η έλλειψη ενέργειας στην ήπειρο οδηγεί τις κυβερνήσεις να προειδοποιούν για διακοπές ρεύματος και για εργοστάσια που μπορεί να αναγκαστούν να κατεβάσουν διακόπτες.
Τα αποθέματα σε ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις αποθήκευσης βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα για τέτοια εποχή. Οι ροές στους αγωγούς από Ρωσία και Νορβηγία είναι περιορισμένες. Αυτό είναι ανησυχητικό, καθώς ο σχετικά ήπιος καιρός έχει μειώσει την παραγωγή από ανεμογεννήτριες, ενώ τα γηράσκοντα πυρηνικά εργοστάσια της Ευρώπης σταδιακά κλείνουν ή είναι πιο επιρρεπή σε διακοπές λειτουργίας – καθιστώντας το αέριο ακόμη πιο απαραίτητο. Δεν είναι περίεργο ότι οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν εκτιναχθεί κατά σχεδόν 500% το περασμένο έτος και διαπραγματεύονται κοντά στο ιστορικό υψηλό τους.
Η αύξηση ανάγκασε ορισμένους παραγωγούς λιπασμάτων στην Ευρώπη να μειώσουν την παραγωγή, ενώ και άλλοι αναμένεται να ακολουθήσουν, απειλώντας να αυξήσουν το κόστος για τους αγρότες, παροξύνοντας έτσι τον παγκόσμιο πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι υψηλές τιμές έχουν αναγκάσει αρκετούς προμηθευτές ενέργειας να εγκαταλείψουν την αγορά.
Κίνδυνος
Ακόμη και ένας φυσιολογικά κρύος χειμώνας στο Βόρειο Ημισφαίριο αναμένεται να αυξήσει περαιτέρω τις τιμές του φυσικού αερίου. Στην Κίνα, οι βιομηχανικοί χρήστες, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών κεραμικών, γυαλιού και τσιμέντου, ενδέχεται να αντιδράσουν αυξάνοντας τις τιμές. Νοικοκυριά στη Βραζιλία θα αντιμετωπίσουν ακριβούς λογαριασμούς ρεύματος. Οικονομίες που δεν μπορούν να αντέξουν υψηλές τιμές στα καύσιμα –όπως το Πακιστάν ή το Μπαγκλαντές– είναι πιθανό απλώς να καταρρεύσουν.
Οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής "προσεύχονται" για ήπιες θερμοκρασίες, καθώς είναι ήδη πολύ αργά για να αυξηθούν οι προμήθειες. Η προοπτική επιτάχυνσης της αύξησης του ενεργειακού κόστους, σε συνδυασμό με τις συμπιεσμένες αλυσίδες εφοδιασμού και τιμές τροφίμων σε υψηλά δεκαετίας, θα μπορούσε να οδηγήσει τους κεντρικούς τραπεζίτες να αμφισβητήσουν το κατά πόσον η άνοδος του πληθωρισμού είναι τόσο παροδική όσο περίμεναν. Οι traders θα αναλύουν προσεκτικά κάθε καιρική πρόγνωση από τώρα έως τον Δεκέμβριο.
"Εάν ο χειμώνας είναι πραγματικά κρύος, ανησυχώ ότι δεν θα υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο για θέρμανση σε περιοχές της Ευρώπης", δήλωσε ο Amos Hochstein, ανώτερος σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την ενεργειακή ασφάλεια στις 20/9. Για κάποιες χώρες, "δεν θα είναι απλώς ένας υφεσιακός παράγοντας, θα επηρεάσει τη δυνατότητα παροχής φυσικού αερίου για θέρμανση. Αγγίζει τις ζωές όλων".
Στην Ασία, οι εισαγωγείς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) πληρώνουν τιμές-ρεκόρ για τέτοια εποχή του χρόνου προκειμένου να εξασφαλίσουν προμήθειες, με μερικούς να αρχίζουν να συλλέγουν πιο "βρώμικα" καύσιμα, όπως άνθρακα και πετρέλαιο θέρμανσης, για την περίπτωση που δεν καταφέρουν να εξασφαλίσουν αρκετό αέριο. Αυτό μπορεί να υπονομεύσει τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να επιτύχουν φιλόδοξους πράσινους στόχους: το αέριο εκπέμπει περίπου το μισό διοξείδιο του άνθρακα σε σχέση με τον άνθρακα όταν καίγετα
Κίνδυνος για την Κίνα
Η Κίνα, ο μεγαλύτερος αγοραστής φυσικού αερίου στον κόσμο, δεν έχει αναπληρώσει αρκετά γρήγορα τα αποθέματά της, παρόλο που οι εισαγωγές είναι σχεδόν διπλάσιες απ’ ό,τι πέρυσι. Αρκετές κινεζικές επαρχίες έχουν ήδη περιορίσει τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας σε βιομηχανίες, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους του προέδρου Σι Τζινπίνγκ για ενεργειακή αποδοτικότητα και μείωση της ρύπανσης. Μια κρίση ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσε να επιδεινώσει τις διακοπές στην παραγωγή εάν οι αρχές εκτρέψουν φυσικό αέριο στο να ηλεκτροδοτήσουν και να ζεστάνουν νοικοκυριά.
Εάν τα κινεζικά εργοστάσια αντιμετωπίσουν εκτεταμένο έλλειμμα ενέργειας, οι παγκόσμιες τιμές χάλυβα και αλουμινίου θα εκτιναχθούν. Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, η χώρα αντιμετωπίζει επίσης έλλειψη άνθρακα.
Στη Βραζιλία, οι χαμηλότερες ροές προς τη λεκάνη του ποταμού Parana εδώ και σχεδόν έναν αιώνα έχουν μειώσει την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και έχουν αναγκάσει τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να βασιστούν περισσότερο στο φυσικό αέριο. Η χώρα αύξησε τις εισαγωγές αερίου στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών τον Ιούλιο και οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας "φουσκώνουν".
Το σκηνικό είναι ήδη στημένο για γενική αναμέτρηση Ασίας, Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Νότιας Αμερικής για φορτία LNG από εξαγωγείς όπως το Κατάρ, το Τρινιντάντ και Τομπάγκο και οι ΗΠΑ. "Έχουμε τεράστια ζήτηση από όλους τους πελάτες μας και δυστυχώς, δεν μπορούμε να τους καλύψουμε όλους", προειδοποίησε ο Καταριανός υπουργός Ενέργειας.
Οι Αμερικανοί εξαγωγείς είναι έτοιμοι να εξαγάγουν περισσότερο LNG από ποτέ. Όσο περισσότερο αέριο, όμως, κατευθύνεται στο εξωτερικό, τόσο λιγότερο θα είναι διαθέσιμο εντός της χώρας. Παρόλο που οι τιμές του φυσικού αερίου είναι σημαντικά χαμηλότερες στις ΗΠΑ απ’ ό,τι σε Ευρώπη-Ασία, διαπραγματεύονται κοντά στο υψηλότερο επίπεδό τους από το 2014.
Παλαιότερα, ο μέσος άνθρωπος ελάχιστα ασχολείτο με την τιμή του φυσικού αερίου. Αυτό τον χειμώνα, είναι πιθανό να μάθει βιωματικά το πόσο πολύ εξαρτάται από αυτό η παγκόσμια οικονομία.
