Απροσδόκητη τροπή πήρε χθες η τουρκική οικονομική κρίση, ύστερα από μια δραματική ημέρα στην αγορά συναλλάγματος και στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι το κράτος στο εξής θα καλύπτει πλήρως ενδεχόμενες ζημιές των καταθετών από διολίσθηση της ισοτιμίας του νομίσματος και η κεντρική τράπεζα προχώρησε σε μεγάλη παρέμβαση με πωλήσεις συναλλάγματος ύψους 1 δισ. δολ., με αποτέλεσμα η λίρα, ενώ έχανε έως και 10% στη διάρκεια της ημέρας, να εκτιναχθεί κατά 25% στο κλείσιμο των συναλλαγών, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο στην ιστορία.
Στις συναλλαγές στην Ασία, τις πρώτες πρωινές ώρες, η ισοτιμία του δολαρίου με τη λίρα φάνηκε να σταθεροποιείται στο επίπεδο των 13,5 λιρών, δηλαδή περίπου 26% χαμηλότερα από το αρνητικό ρεκόρ των 18,36 λιρών, που είχε καταγραφεί στις χθεσινές συναλλαγές, πριν τις ανακοινώσεις Ερντογάν.
Η θεαματική άνοδος της λίρας
Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης επίσης βγήκε από την άβυσσο λίγο πριν τη λήξη της χθεσινής συνεδρίασης και ενόψει των ανακοινώσεων Ερντογάν. Ενώ οι απώλειες είχαν πλησιάσει νωρίτερα το 10% για τον Γενικό Δείκτη BIST-100, με αποτέλεσμα να διακοπούν για λίγο οι συναλλαγές, ακολούθως ένα μεγάλο μέρος από το χαμένο έδαφος ανακτήθηκε και έκλεισε με πτώση 1,35%.
Η δραματική συνεδρίαση στο Χρηματιστήριο Κωνσταντινούπολης
Κρίσιμη η σημερινή ημέρα: Θα πουλήσουν δολάρια οι Τούρκοι;
Η σημερινή ημέρα θεωρείται εξαιρετικά κρίσιμη για να φανεί αν το νέο πείραμα οικονομικής πολιτικής του Τούρκου προέδρου θα έχει την αναμενόμενη επίδραση στη συμπεριφορά των Τούρκων αποταμιευτών και επενδυτών, οι οποίοι όχι μόνο μετέτρεπαν το τελευταίο διάστημα μαζικά τις καταθέσεις τους σε συνάλλαγμα, αλλά λάμβαναν και δάνεια σε λίρες για να αγοράσουν συνάλλαγμα και να αξιοποιήσουν κερδοσκοπικά τη συνεχή διολίσθηση της ισοτιμίας του τουρκικού νομίσματος. Αν οι Τούρκοι πολίτες σπεύσουν να πουλήσουν τα δολάριά τους, εκτιμώντας ότι τα νέα μέτρα Ερντογάν θα σταματήσουν την πτωτική πορεία του νομίσματος, αυτό το επεισόδιο συνεχούς διολίσθησης μπορεί να λήξει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κρίση έχει τελειώσει, αφού τη λίρα υποσκάπτουν τα πολύ χαμηλά επιτόκια, που είναι 7% χαμηλότερα από τον (επίσημο) πληθωρισμό (14% έναντι 21%).
Εξηγώντας την εκτίναξη του τουρκικού νομίσματος, αναλυτές σημειώνουν ότι η έντασή της οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί επενδυτές είχαν πάρει μεγάλες θέσεις short, περιμένοντας να συνεχισθεί η πτώση της λίρας και έσπευσαν να κλείσουν τις θέσεις τους αμέσως μόλις ανακοίνωσε ο Ερντογάν τα νέα μέτρα του. Όπως τονίζει στο Reuters ο αντιπρόεδρος της εταιρείας συναλλαγματικών πληρωμών Tempus, Τζον Ντόιλ, η κίνηση της λίρας είναι «αποκλειστικά αποτέλεσμα των ανακοινώσεων της τουρκικής κυβέρνησης ότι θα προστατεύσει τους καταθέτες από τις διακυμάνσεις του νομίσματος. Το σημαντικό κομμάτι των νέων μέτρων είναι η δέσμευση της κυβέρνησης ότι θα καλύψει τις ζημιές στις καταθέσεις λίρας, εάν η πτώση της ισοτιμίας υπερκαλύψει τα επιτόκια που προσφέρουν οι τράπεζες. Πάντως, η κυβέρνηση δεν έχει εξηγήσει πώς θα εφαρμόσει αυτό το σχέδιο».
Μιλώντας μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Ερντογάν είπε ότι τα μέτρα του θα διασφαλίσουν ότι οι πολίτες δεν θα χρειάζεται πλέον να μετατρέπουν τις καταθέσεις τους σε συνάλλαγμα. «Παρουσιάζουμε μια νέα οικονομική εναλλακτική λύση στους πολίτες που θέλουν να ξεπεράσουν τις ανησυχίες που τους προκαλεί η άνοδος των συναλλαγματικών ισοτιμιών όταν αποτιμούν την αξία των καταθέσεών τους», τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος. Επανέλαβε τη γνωστή θεωρία του ότι με τις μειώσεις επιτοκίων που έχουν γίνει τελευταία «όλοι θα δούμε τον πληθωρισμό να αρχίζει να υποχωρεί τους επόμενους μήνες» και τόνισε ότι η Τουρκία θα πάψει να αποτελεί παράδεισο για όσους κερδίζουν από τα υψηλά επιτόκια και από τις εισαγωγές αγαθών. Κάλεσε μάλιστα όλους τους πολίτες που έχουν κεφάλαια να τα διαθέσουν σε επενδύσεις και υποσχέθηκε ότι θα ληφθούν μέτρα για τη στήριξη των εξαγωγέων και των συνταξιούχων.
Σύμφωνα με αναλυτές, η ιδιότυπη «εγγύηση καταθέσεων» από τον Ερντογάν είναι ένα αρκετά ριψοκίνδυνο οικονομικό στοίχημα: αν σταματήσει ο πανικός των Τούρκων καταθετών για την πορεία της λίρας και υπάρξει σχετική σταθεροποίηση της ισοτιμίας, ο κρατικός προϋπολογισμός της Τουρκίας δεν θα χρειασθεί να επιβαρυνθεί για να αποζημιωθούν οι καταθέτες. Αντίθετα, όμως, αν τεθεί σε αμφισβήτηση η αξιοπιστία του νέου σχήματος εγγύησης των καταθέσεων και της αλλόκοτης οικονομικής πολιτικής του Ερντογάν, μια νέα στροφή των Τούρκων προς το συνάλλαγμα θα έφερνε μεγάλη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού και νέο τύπωμα λιρών για να αποζημιωθούν οι καταθέτες, που με τη σειρά τους θα έδιναν νέα ώθηση στον πληθωρισμό και θα προκαλούσαν νέα πτώση της λίρας.
Πέρα από αυτό το ιδιότυπο πολιτικό στοίχημα του Ερντογάν ότι μπορεί να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των Τούρκων και να σταθεροποιήσει με αυτό τον τρόπο την οικονομία, η μάχη με τον πληθωρισμό δεν φαίνεται ότι θα είναι εύκολη, καθώς μάλιστα η τελευταία απόφαση της κυβέρνησης για την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 50%, σε συνδυασμό με τη μείωση του επιτοκίου της λίρας συνολικά κατά 5% τους τελευταίους μήνες εκφράζονται φόβοι ότι θα προκαλέσουν ένα νέο γύρο πληθωριστικών πιέσεων, διαψεύδοντας τις θεωρίες του Τούρκου προέδρου περί επικείμενης μείωσης του πληθωρισμού.
