Της Ελευθερίας Κούρταλη
Με την Όμικρον να εξαπλώνεται γρήγορα, η Bank of America ρίχνει μια ευρεία, δοκιμαστική ματιά στον πιθανό αντίκτυπό της στην παγκόσμια οικονομία. Τα τρία πιο σημαντικά συμπεράσματα είναι:
1. Αναμένεται απότομη τάση up-down στα κρούσματα στις περισσότερες χώρες. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο της BofA, το σοκ θα διαρκέσει περίπου δύο μήνες σε κάθε περιοχή.
2. Χώρες που δεν έχουν δει σημαντικές καταμετρήσεις κρουσμάτων δεν είναι εκτός κινδύνου. Δεδομένου του πόσο μεταδοτική είναι η Όμικρον, αναμένεται ένα κυλιόμενο παγκόσμιο σοκ.
3. Λόγω του τεράστιου αριθμού κυρίως ήπιων κρουσμάτων, αναμένεται ότι ο κύριος αντίκτυπος θα είναι η επίδραση καραντίνας στην προσφορά εργασίας.
Όπως επισημαίνει η BofA, βραχυπρόθεσμα, η Όμικρον εγκυμονεί αρνητικούς κινδύνους για τις προοπτικές της οικονομίας. Ακόμα κι αν δεν υπάρχουν lockdown, θα πρέπει να περιμένουμε σύντομες αλλά έντονες οικονομικές διαταραχές στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, υπάρχουν πολλοί λόγοι αισιοδοξίας. Η παραλλαγή είναι πολύ μεταδοτική, αλλά υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι είναι πολύ λιγότερο επικίνδυνη από τις προηγούμενες. Για παράδειγμα, στη Νότια Αφρική, η αναλογία κρουσμάτων-θνησιμότητας έχει μειωθεί από 2-6% πριν από την Όμικρον σε περίπου 0,5% αυτή τη στιγμή.
Μετά την υποχώρηση του κύματος της Όμικρον, υπάρχει πιθανότητα η Covid να είναι "ενδημική" και όχι "πανδημία". Δηλαδή, ο ιός θα συνεχίσει να κυκλοφορεί στον πληθυσμό αλλά θα υπάρχουν υψηλά επίπεδα ανοσίας και η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των κρουσμάτων θα είναι ήπια. Έτσι πολλές πτυχές της ζωής και της οικονομικής δραστηριότητας θα ομαλοποιηθούν. Θα εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος νέων παραλλαγών, αλλά η ελπίδα είναι ότι δεν θα μπορέσουν να ανταγωνιστούν την Όμικρον επειδή είναι ήδη τόσο μεταδοτική και ανθεκτική στα εμβόλια.
Εάν αυτό το σενάριο υλοποιηθεί, η BofA βλέπει σημαντικές ανοδικές εξελίξεις στις μεσοπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της οικονομίας. Οι μεγαλύτεροι ωφελούμενοι θα ήταν οι κλάδοι των υπηρεσιών που επλήγησαν από την πανδημία – π.χ. αεροπορικές εταιρείες και καταλύματα. "Είναι πάντα πιο σκοτεινά πριν την αυγή", όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η αμερικανική τράπεζα.
Πόσο μακρύ και απότομο θα είναι το σοκ;
Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι η οξεία φάση του κύματος της Όμικρον θα διαρκέσει περίπου το μισό από το κύμα Δέλτα. Τα καλύτερα στοιχεία που έχουμε προέρχονται από τη Νότια Αφρική. Κατά τη διάρκεια του κύματος Δέλτα στη Νότια Αφρική, χρειάστηκαν 106 ημέρες για να αυξηθούν τα κρούσματα από 2.000 σε 20.000 και στη συνέχεια να μειωθούν στα 2.000. Στην περίπτωση της Όμικρον, αυτό το… ταξίδι μετ' επιστροφής θα διαρκέσει περίπου 60 ημέρες.
Ωστόσο, αυτό το απότομο μοτίβο ανόδου-πτώσης είναι απίθανο να επαναληφθεί σε παγκόσμιο επίπεδο ή ακόμη και σε μεγαλύτερες οικονομίες με πολλαπλά πληθυσμιακά κέντρα. Όπως είδαμε με τη Δέλτα, η αύξηση των κρουσμάτων έτεινε να περιστρέφεται σταδιακά από το ένα κέντρο στο άλλο, επεκτείνοντας την περίοδο υψηλού αριθμού κρουσμάτων. Έτσι, η BofA βλέπει μια σειρά από "κυλιόμενες κορυφές" στα πληθυσμιακά κέντρα. Δεδομένου του χαμηλού επιπέδου τεστ στη Νότια Αφρική, η BofA δεν χρησιμοποιεί το παράδειγμά της για να μετρήσει την κορυφή του φορτίου των κρουσμάτων.
Το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να είναι ο κορυφαίος δείκτης του τι να περιμένουμε σε πολλές άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Η Όμικρον κυριάρχησε σταθερά και μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου αντιπροσώπευε περίπου 9 στις 10 περιπτώσεις. Τα κρούσματα στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ήδη σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερα από την κορυφή του κύματος Δέλτα, αν και η Δέλτα εξαπλώθηκε σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, όπως και σε άλλες χώρες, μεγάλο ποσοστό λοιμώξεων δεν αναφέρεται είτε επειδή αρκετοί δεν υποβάλλονται σε τεστ, είτε επειδή χρησιμοποιείται κυρίως το οικιακό κιτ και όχι κάποιο τεστ από κέντρο υγειονομικής περίθαλψης.
Όπως επισημαίνει η BοfA, φαίνεται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πλησιάζει στην κορύφωσή του. Τα κρούσματα στο Λονδίνο, το επίκεντρο της επιδημίας, κορυφώθηκαν στις 20 Δεκεμβρίου. Σε αυτό το στάδιο, οι αρχές βλέπουν άλλο ένα "χτύπημα" υψηλότερα καθώς τα φαινόμενα των διακοπών λόγω των εορτών εισέρχονται στους μέσους όρους των επτά ημερών, αλλά στη συνέχεια θα εξασθενίσουν σταδιακά τον Ιανουάριο. Στο βασικό σενάριο της BofA, αναμένεται ένα παρόμοιο, αν και καθυστερημένο, μοτίβο να διαδραματιστεί παγκοσμίως τους επόμενους μήνες.
Θα κολλήσουν όλοι;
Δεδομένου του ιστορικού του ιού, φαίνεται πολύ απίθανο μια νέα, ακόμη πιο μεταδοτική παραλλαγή να μην γίνει παγκόσμια. Μέχρι στιγμής δύο στελέχη του ιού έχουν οδηγήσει σε παγκόσμιες εξάρσεις: το αρχικό "νέο" στέλεχος και η Δέλτα. Σε κάθε περίπτωση υπήρξε ένα μεγάλο άλμα στην υποκείμενη μεταδοτικότητα που έκανε το στέλεχος δύσκολο να περιοριστεί. Με την Όμικρον η αύξηση της μεταδοτικότητας φαίνεται να είναι ακόμη μεγαλύτερη από ό,τι στο παρελθόν.
"Σκεφτείτε τι συμβαίνει στην Ασία, η οποία φιλοξενεί περίπου το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού", σημειώνει η BofA. Η Όμικρον έχει ήδη κυριαρχήσει σε ορισμένα μέρη της ηπείρου. Η Αυστραλία έχει δει 30πλάσια αύξηση των κρουσμάτων σε λιγότερο από ένα μήνα, πιθανότατα επειδή υπάρχει πολύ μικρή φυσική ανοσία λόγω των αυστηρών περιορισμών τα τελευταία δύο χρόνια. Η Ινδία βρίσκεται στην αρχή αυτού που φαίνεται να είναι μια τεράστια άνοδος. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι τα κρούσματα θα μπορούσαν να ανέλθουν σε εκατομμύρια μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η Ιαπωνία σημείωσε αύξηση τις τελευταίες ημέρες, αν και τα επίπεδα κρουσμάτων παραμένουν πολύ χαμηλά.
Εν τω μεταξύ, σε άλλα μέρη της Ασίας επικρατεί ακόμα σχετική ηρεμία. Τα κρούσματα μειώνονται στην Κορέα καθώς το κύμα Δέλτα υποχωρεί, ενώ υπάρχουν ελάχιστα σημάδια αύξησης εκτός των Φιλιππίνων. Η Κίνα δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσει ακόμη την Όμικρον. Ωστόσο, αυτές οι περιοχές είναι εκτός κινδύνου. Όλες επηρεάστηκαν από τη Δέλτα, αν και σε διαφορετικό βαθμό και με ποικίλες καθυστερήσεις. Το ίδιο πρέπει να ισχύει και για την ‘Ομικρον.
Η ιστορία είναι παρόμοια στη Λατινική Αμερική. Η Αργεντινή βρίσκεται στη μέση μιας μεγάλης ανόδου, αλλά τίποτα δεν φαίνεται να συμβαίνει στη γειτονική Βραζιλία, όπου ωστόσο θεωρείται θέμα χρόνου να συμβεί... Και πάλι, αυτό σημαίνει ότι η περιοχή θα αντιμετωπίσει ένα κυλιόμενο κύμα.
Ο αντίκτυπος της καραντίνας
Τα κύματα της Covid επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο την πλευρά της προσφοράς της οικονομίας των ΗΠΑ από ό,τι την πλευρά της ζήτησης. Αυτό ισχύει και σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και υπήρξε λιγότερη δημοσιονομική υποστήριξη για τους καταναλωτές σε άλλες χώρες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το story από τον οικονομικό αντίκτυπο της Covid έχει περάσει από μια κατάρρευση της ζήτησης λόγω του lockdown, στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και σε διαταραχές της προσφοράς εργασίας.
Με την Όμικρον η BofA αναμένει ότι τα περισσότερα μέρη του κόσμου θα δουν ένα σύντομο, απότομο σοκ στην προσφορά εργασίας, παρόμοιο με αυτό που βιώνουν οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή. Ακόμα κι αν τα περισσότερα κρούσματα συνεχίσουν να είναι ήπια και οι απαιτήσεις καραντίνας μειωθούν, ο τεράστιος όγκος των κρουσμάτων πιθανότατα θα οδηγήσει σε καραντίνα μεγάλου αριθμού εργαζομένων στην κορύφωση της επιδημίας κάθε περιοχής.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτό θα οδηγήσει σε διαταραχές σε διαφορετικούς τομείς. Ένα πράγμα που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η Όμικρον δεν έχει ακόμη κυριαρχήσει στις ασιατικές χώρες που εμπλέκονται περισσότερο στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, δηλαδή στην Κίνα, την Ιαπωνία, την Κορέα και την περιοχή ASEAN. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσαμε να δούμε περαιτέρω διαταραχή στις αλυσίδες εφοδιασμού την άνοιξη, ακόμη και όταν οι προοπτικές υγειονομικής περίθαλψης στις ΗΠΑ και την Ευρώπη (πιθανόν) βελτιωθούν σημαντικά, όπως καταλήγει η Bank of America.
