Του Δημοσθένη Τρίγγα
Οι επενδυτές στις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές, μετά το πρώτο σοκ της πανδημίας, έχουν συνηθίσει σε ένα μοτίβο: "Buy the dip", σε ελεύθερη μετάφραση, αγοράζω τις όποιες διορθώσεις γίνονται, αφού γνωρίζω ότι έχω πίσω μου μια κεντρική τράπεζα έτοιμη να επέμβει σε περίπτωση που η υποχώρηση ξεφύγει λίγο περισσότερο. Ουσιαστικά μιλάμε για το Greenspan put ή Fed Put, που δεν είναι τίποτα άλλο από την προστασία που δίνει στις αγορές η "πλάτη των κεντρικών τραπεζών"! Το Greenspan put ήταν η ορολογία που ήρθε στο προσκήνιο όταν διοικητής της Fed (1987-2005) ήταν ο Alan Greenspan. Μην ξεχνάμε ότι η μεγαλύτερη διόρθωση το 2021 δεν ξεπέρασε το 6% για τον S&P 500.
Στην αγορά παραγώγων ο επενδυτής προβαίνει στην αγορά put όταν αναμένει η αγορά να υποχωρήσει σημαντικά, με τη δουλειά αυτή ουσιαστικά να έχουν αναλάβει οι κεντρικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια. Η αγορά put είναι ένα συμβόλαιο που δίνει στον κομιστή το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να πουλήσει στον εκδότη ένα υποκείμενο χρεόγραφο σε μια συγκεκριμένη τιμή εξάσκησης, μέχρι την ημερομηνία λήξης του, με αντάλλαγμα μια αμοιβή.
Το λεγόμενο tapering, που σιγά-σιγά θα αρχίσει να μειώνει τη ρευστότητα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ξεκινά πρώτη η Fed, αποτελώντας τα τελευταία χρόνια τον οδηγό όλων των υπολοίπων αγορών. Όπως ανέφερα και σε προηγούμενο άρθρο, το 2022 ξεχάστε τις αποδόσεις του 2021 και, στην ακραία περίπτωση που κάποια χαρτοφυλάκια τις πλησιάσουν, θα γίνει μόνο από έναν καλό καπετάνιο που ξέρει να ξεχωρίζει μέσα στην καταιγίδα! Για το 2022 η μεταβλητότητα αναμένεται να αυξηθεί, καθώς ήδη έχουμε μπει στην ώριμη φάση του οικονομικού κύκλου και εκτιμάται αύξηση των επιτοκίων.
Έτσι, οι επενδυτές θα πρέπει να λάβουν τα μέτρα τους, μελετώντας πολύ περισσότερο και διερευνώντας τρόπους αντιστάθμισης κινδύνου για τις μετοχές που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους. Ταυτόχρονα, ίσως πλησιάζει η ώρα να αναδιαρθρώσουν το χαρτοφυλάκιό τους, λαμβάνοντας την κρισιμότερη απόφαση, ανάλογα πάντα με τις συνθήκες, πόσο κομμάτι του χαρτοφυλακίου τους θα αποτελείται από μετοχές, ομόλογα, εμπορεύματα και... μετρητά;
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι πάντα χρήσιμο να ρίχνουμε μια ματιά στον δείκτη φόβου και απληστίας, καθώς και στις θέσεις που έχουν λάβει οι επενδυτές στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ) στον S&P 500, αφού αποτελεί τον δημοφιλέστερο δείκτη σε ολόκληρο τον πλανήτη. Για να κατανοήσουμε τη σημασία του δείκτη, η ονομαστική αξία των ανοιχτών συμβολαίων (mini) στον δείκτη S&P 500 ξεπερνά τα 540 δισ. δολ. (2,3 εκατ. συμβόλαια mini), όταν το αντίστοιχο ποσό σε Dow Jones και Nasdaq μαζί δεν ξεπερνά τα 85 δισ. δολ.
Ο αριθμός αυτός αφορά τα στοιχεία όπως έχουν διαμορφωθεί την εκάστοτε Τρίτη (δημοσιεύεται κάθε Παρασκευή) και προκύπτει από την αφαίρεση δύο αριθμών. Τον αριθμό των συμβολαίων όπου οι επενδυτές παίρνουν θέση αγοράς (long) στα προθεσμιακά συμβόλαια μείον τον αριθμό των συμβολαίων όπου οι επενδυτές παίρνουν θέση πώλησης (short) στα προθεσμιακά συμβόλαια. Το αποτέλεσμα μας δείχνει εάν οι επενδυτές έχουν πάρει θέση για άνοδο ή για πτώση της αγοράς. Ειδικότερα, εάν το αποτέλεσμα της αφαίρεσης είναι θετικό, τότε οι επενδυτές προσδοκούν ότι η αγορά θα ανέβει, ενώ, αν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό, τότε προσδοκούν πτώση της αγοράς.
Από το χαμηλό του Μαρτίου του 2020 οι θέσεις των επενδυτών που κερδοσκοπούν μέσω ΣΜΕ στον S&P 500 δείχνουν να έχουν πάρει την ανιούσα, καθώς το ρίσκο βαίνει μειούμενο. Έτσι, από τις υψηλές θέσεις short (−303.000 συμβόλαια– δηλ. στοιχημάτιζαν ότι η αγορά θα κινηθεί πτωτικά) που είχαν οι επενδυτές στα μέσα Ιουνίου του 2020, εδώ και περίπου τρεις μήνες οι θέσεις έχουν αλλάξει φορά και οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι οι αγορές θα κινηθούν ανοδικά, με τα αντίστοιχα συμβόλαια να είναι long με 180.000 στις 3 Δεκεμβρίου 2021. Ο αριθμός αυτός είχε να κάνει την εμφάνισή του από τον Δεκέμβριο του 2018, με την αγορά εκείνο τον Δεκέμβριο να σημειώνει διόρθωση 20%!
Όχι, ο δείκτης δεν χρησιμοποιείται για να προβλέψει το timing της διόρθωσης, ωστόσο μας βοηθά να καταλάβουμε την ψυχολογία της αγοράς. Δηλαδή πόσος φόβος ή απληστία υπάρχει στην αγορά! Την περασμένη εβδομάδα ο αριθμός που κατέγραψε η επιτροπή βρέθηκε στα 103.000 συμβόλαια, πράγμα το οποίο σίγουρα δεν φανερώνει φόβο από τη μεριά των επενδυτών, αλλά όχι και απληστία! Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και ο δείκτης φόβου και απληστίας, που, ενώ τις τελευταίες ημέρες βρισκόταν άνω του 65, υποχώρησε στο 51. Υπενθυμίζεται ότι το 50 είναι το διαχωριστικό φόβου/απληστίας (βλ. γράφημα).
Καταλήγοντας, η αλήθεια είναι ότι τα εν λόγω συμβόλαια πολλές φορές χρησιμοποιούνται από επενδυτές για αντιστάθμιση κινδύνου και όχι αποκλειστικά για κερδοσκοπία. Αυτό, ωστόσο, δεν αναιρεί το γεγονός ότι είναι πραγματικές θέσεις που έχουν λάβει οι επενδυτές και όχι απλώς άλλος ένας τεχνικός δείκτης που απεικονίζει τιμές κτλ. Άρα, λοιπόν, η πλειοψηφία των επενδυτών δείχνει να μην ανησυχεί ιδιαίτερα, όπως προκύπτει τόσο από τους δύο δείκτες όσο και από τις τιμές των μετοχών που φλερτάρουν με τα ιστορικά υψηλά! Από την άλλη πλευρά, τα αυξημένα μετρητά θα πρέπει να τηρούνται με προσοχή, καθώς ο πληθωρισμός θα ροκανίζει την πραγματική τους αξία! Και μην ξεχνάτε: "Αγοράστε όταν ακούσετε τα κανόνια. Πουλήστε όταν ακούτε τις τρομπέτες".
Επιστροφή στις εισροές από τους ξένους λόγω ΔΕΗ και MSCI
Η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στη συνολική κεφαλαιοποίηση της ελληνικής αγοράς τον Νοέμβριο κατήλθε στο 62,39%, έναντι 62,48% στις 29 Οκτωβρίου 2021, καταγράφοντας οριακή μείωση 9 μ.β. Μη συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής του ΤΧΣ (1,7 δισ. ευρώ ή 3,08%) στη συνολική κεφαλαιοποίηση της ελληνικής αγοράς, η συμμετοχή των ξένων επενδυτών ανήλθε σε 64,38% (64,67% τον προηγούμενο μήνα), παρουσιάζοντας συρρίκνωση 29 μ.β. συγκριτικά με τον προηγούμενο μήνα. Η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. στις 30/11/2021 υπολογίστηκε στα 55,04 δισ. ευρώ, έναντι 54,97 δισ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα, ήτοι οριακή μεγέθυνση 0,1%.
Σε επίπεδο συναλλακτικής δραστηριότητας, οι αλλοδαποί επενδυτές επανήλθαν σε εισροές ύστερα από τις εκροές του Οκτωβρίου. Πιο συγκεκριμένα, οι αλλοδαποί επενδυτές τον Νοέμβριο πραγματοποίησαν περιορισμένες εισροές 3 εκατ. ευρώ, έναντι εκροών 55 εκατ. ευρώ τον περασμένο μήνα. Έτσι, έναν μήνα πριν ολοκληρωθεί το 2021, οι αλλοδαποί επενδυτές φαίνεται να έχουν εισροές 96 εκατ. ευρώ, έναντι 93 εκατ. ευρώ στο τέλος του Οκτωβρίου. Οι τρεις μεγαλύτερες καθαρές εισροές των ξένων επενδυτών προήλθαν από τη Γερμανία με 31 εκατ. ευρώ, το Λουξεμβούργο με 5,1 εκατ. ευρώ και τις ΗΠΑ με μόλις 2,3 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι τρεις μεγαλύτερες εκροές προήλθαν από το Ηνωμένο Βασίλειο με 21,8 εκατ. ευρώ, τη Γαλλία με 19,6 εκατ. ευρώ και τα νησιά Κέιμαν με 6 εκατ. ευρώ.
Οι αλλοδαποί δικαιούχοι μερίδων πραγματοποίησαν το 58% των συνολικών συναλλαγών (αγορές και πωλήσεις) τον Νοέμβριο 2021 (σε σχέση με το 52,8% τον προηγούμενο μήνα). Οι χώρες με τη μεγαλύτερη αξία χαρτοφυλακίου για τον Νοέμβριο ήταν οι ΗΠΑ, με αξία συνολικού χαρτοφυλακίου 6 δισ. ευρώ, η Κύπρος, με αξία χαρτοφυλακίου 5 δισ. ευρώ, και η Ολλανδία, με 4,2 δισ. ευρώ.
Οι ενεργές μερίδες τον Νοέμβριο σημείωσαν αύξηση 33% σε σχέση με τον Οκτώβριο και 26% σε σχέση με τον μέσο όρο του 2021, καθώς διαμορφώθηκαν στις 34.611 μερίδες. Ο ετήσιος μέσος όρος ενεργών μερίδων για το 2021 μέχρι και τον Νοέμβριο είναι ο υψηλότερος από το 2014, καθώς οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου ενεργοποίησαν πολλές μερίδες που ήταν ακίνητες για αρκετά χρόνια.
Η τεχνολογία πρωταγωνιστής των αποδόσεων το 2021 στο Χ.Α.
Με κέρδη 10,4% έκλεισε το 2021, παρά το αρνητικό ξεκίνημα του Ιανουαρίου, όπου είχε σημειώσει απώλειες 7,4%. Ο Δεκέμβριος κατέγραψε κέρδη 3%, ξεπερνώντας τη μέση μηνιαία απόδοση του έτους 0,95%. Οι 17 από τις 25 μετοχές του FTSE Large Cap έκλεισαν με κέρδη, με τα σημαντικότερα να σημειώνουν οι Quest (νεοεισαχθείσα), Eurobank και Εθνική Τράπεζα, με 79%, 54% και 30% αντίστοιχα. Μόλις οκτώ μετοχές από τον FTSE Large Cap ολοκλήρωσαν το 2021 με απώλειες, με τις σημαντικότερες να σημειώνουν οι Τράπεζα Πειραιώς, ΟΛΠ και Jumbo, με 94%, 11,7% και 11,3% αντίστοιχα. Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η τριάδα σε ολόκληρο το Χ.Α. που σημείωσε κέρδη 355%, 343% και 296%, με τις Intralot, Epsilon Net και Μπήτρος.
Σε επίπεδο δεικτών, ο κλάδος της τεχνολογίας έκλεισε το 2021 με το εντυπωσιακό +96,5%, με κύριο αρωγό τη μετοχή της Quest, όπου και μεταπήδησε από τη μεσαία κεφαλαιοποίηση στην υψηλή στην τελευταία αναθεώρηση τoυ FTSE. Δεύτερος ήταν ο δείκτης βιομηχανικών & προϊόντων και υπηρεσιών με +27,2% (πρωταγωνιστής του κλάδου η μετοχή της Μυτιληναίος) και τρίτος ο τηλεπικοινωνιακός κλάδος με 24,7% (ουσιαστικά η μετοχή του ΟΤΕ).
Από την άλλη πλευρά, μόλις τέσσερις κλάδοι έκλεισαν με απώλειες, με αυτούς των προσωπικών και οικιακών προϊόντων, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και εμπορίου να σημειώνουν τις μεγαλύτερες απώλειες, με 6,7%, 1,9% και 0,7% αντίστοιχα.
Τέλος, η μέση ημερήσια αξία συναλλαγών του Χ.Α. διαμορφώθηκε στα 71,4 εκατ. ευρώ για το 2021, ενισχυμένη κατά 10% σε σχέση με το 2020 και 6,3% σε σχέση με το 2019. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μέση ημερήσια αξία συναλλαγών του Χ.Α. την τελευταία δεκαετία προσέγγισε τα 73,8 εκατ. ευρώ, πολύ κοντά στον μέσο όρο του 2021!
Ατζέντα (11/1/2022 - 16/1/2022):
Όλα τα βλέμματα στραμμένα στη Fitch
Την Πέμπτη η ΕΛΣΤΑΤ ανακοινώνει τον δείκτη τιμών καταναλωτή για τον Δεκέμβριο. Την Παρασκευή ανακοινώνει η ΕΛΣΤΑΤ τη χορήγηση αδειών κυκλοφορίας οχημάτων για τον Δεκέμβριο, ενώ αργά το βράδυ αναμένεται η ανακοίνωση για την προγραμματισμένη αξιολόγηση της χώρας από τη Fitch Rating. Υπενθυμίζεται ότι η Fitch έχει αξιολογήσει τη χώρα με "BB", απέχοντας δύο βαθμίδες από την επενδυτική. Η επόμενη προγραμματισμένη αξιολόγηση αναμένεται στις 18 Μαρτίου από την DBRS Morningstar, η οποία τηρεί την αξιολόγηση "ΒΒ" δύο βαθμίδες πίσω από την επενδυτική.
Ξεκινούν οι ανακοινώσεις των οικονομικών αποτελεσμάτων δ’ τριμήνου στις ΗΠΑ
Στο εξωτερικό σήμερα Τρίτη αναμένεται να ανακοινωθεί η βιομηχανική παραγωγή για τον Νοέμβριο στη Μεγ. Βρετανία. Την Τετάρτη αναμένεται να δει το φως της δημοσιότητας ο δείκτης τιμών καταναλωτή των ΗΠΑ για τον Δεκέμβριο, με τις εκτιμήσεις της αγοράς να κάνουν λόγο για αύξηση 4,9% σε ετήσια βάση. Την Πέμπτη αναμένεται να δημοσιευθεί ο δείκτης τιμών παραγωγού για τον μήνα Δεκέμβριο στις ΗΠΑ, ενώ οικονομικά αποτελέσματα δ’ τριμήνου αναμένεται να ανακοινώσουν οι BlackRock και Delta AIrlines. Την Παρασκευή το φως της δημοσιότητας αναμένεται να δει ο δείκτης λιανικών πωλήσεων για τον Δεκέμβριο στις ΗΠΑ, με τη σπουδαιότητά του να είναι σημαντική, καθώς αποτελεί βασικό συστατικό της ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας. Την ίδια ημέρα οι J.P. Morgan (Dow Jones), Citigroup και Wells Fargo αναμένεται να ανακοινώσουν τα οικονομικά αποτελέσματα δ’ τριμήνου/12μήνου 2021. Τέλος, τη Δευτέρα η αγορά της Ιαπωνίας θα παραμείνει κλειστή λόγω επίσημης αργίας.
* Ο κ. Δημοσθένης Τρίγγας είναι Πιστοποιημένος Αναλυτής Μετοχών & Αγοράς BETA Χρηματιστηριακή
** Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Κεφάλαιο
