Συνέντευξη στον Μιχάλη Ψύλο
psilosm@naftemporiki.gr
«Έζησα τη φρίκη και τον τρόμο του πολέμου στην Ουκρανία. Αερομαχίες πάνω από τις στέγες των σπιτιών μας, θραύσματα από ρουκέτες να πέφτουν στην αυλή, εκεί που άλλοτε τα παιδιά μου έπαιζαν αμέριμνα. Και με το καθημερινό άγχος ότι τα ρωσικά άρματα μάχης, θα πλησιάζουν όλο και πιο κοντά στο σπίτι μας»: Ο Λαμπράκης Λάζος, Ελληνας επιχειρηματίας που ζει μόνιμα στο Κίεβο εδώ και 33 χρόνια και ασχολείται με το εμπόριο σιτηρών, βρέθηκε αυτές τις ημέρες στην Αθήνα και μίλησε στην «Ναυτεμπορική», στέλνοντας μια κραυγή αγωνίας: «Βιώνουμε την απόλυτη φρίκη, μετά τη ρωσική εισβολή. Και ουδείς γνωρίζει πότε θα τελειώσει ο πόλεμος».
Διευθύνων σύμβουλος σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες εξαγωγής σιτηρών στην Ουκρανία, ο Λαμπράκης Λάζος προσπαθεί να περιγράψει –όσο πιο ψύχραιμα μπορεί – τις δραματικές ώρες που ζει η Ουκρανία εδώ και σχεδόν δύο μήνες, που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή.
«Κατ` αρχήν ευχαριστώ τη «Ναυτεμπορική» που μας δίνει την ευκαιρία να μεταφέρω στους απανταχού Ελληνες,που αυτές τις ημέρες γιορτάζουν το Πάσχα, το δράμα του Ουκρανικού λαού», λέει ο Λαμπράκης Λάζος. «Η κατάσταση στα μέτωπα έχει αλλάξει δραματικά από το “blitzgrieg” –τον αστραπιαίο πόλεμο των τεσσάρων πρώτων ημερών που πολλοί στρατιωτικοί και αναλυτές είχαν βιαστεί να προβλέψουν. Για εμάς που βρισκόμασταν στην Ουκρανία ήταν ξεκάθαρο ότι για να τελειώσει ο πόλεμος, έπρεπε να πέσει το Κιέβο. Και το Κιέβο δεν μπορούσε να πέσει σε 4 ημέρες ακόμη και αν ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι θα φυγαδεύονταν. Μετά από σχεδόν δύο μήνες πολέμου, οι Ρώσοι κατάλαβαν ότι δεν μπορούν να κατακτήσουν το Κιέβο. Τώρα συγκεντρώνουν ή μάλλον προσπαθούν να συγκεντρώσουν, τις δυνάμεις τους ανατολικά ελπίζοντας να καταλάβουν τουλάχιστον το Ντονμπάς έως τις 9 Μαΐου για να οργανώσουν την παρέλαση τους και να παρουσιάσουν έστω και μια ξεθωριασμένη νίκη. Πάντως, είναι ακόμη μακριά από μια τέτοια προοπτική», λέει στη «Ν», ο Ελληνας επιχειρηματίας.
«Στο Ντομπάς η κατάσταση για τους Ρώσους είναι ακόμη πιο πολύπλοκη. Ο Ουκρανικός στρατός υπερτερεί αριθμητικά ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντιθέτο. Και ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι ο Ουκρανικός στρατός στο Ντονμπάς είναι ο πιο έμπειρος και καλύτερα εκπαιδευμένος. Γι’ αυτό η μάχη αυτή θα είναι η πιο σημαντική του πολέμου. Το σίγουρο πάντα κατά την άποψη μου είναι ότι το Ντονμπάς δεν θα πέσει μέχρι τις 9 Μαΐου. Σίγουρα μέσα στην βιασύνη τους και την απόγνωση τους οι Ρώσοι θα βομβαρδίζουν τα πάντα και δεν αποκλείω και την χρησιμοποίηση χημικών όπλων, ειδικά στην Μαριούπολη.
Το δράμα των Ελλήνων
Γεννημένος στη Ρουμανία, γιός Ελλήνων πολιτικών προσφύγων, ο Λαμπράκης Λάζος τέλειωσε το Δημοτικό και το Λύκειο στην Αθήνα και βρέθηκε στο Κίεβο για σπουδές πριν 33 χρόνια. Εχοντας την προσφυγιά στο DNA του, βλέπει με τρόμο τα δεινά που περνούν οι ομογενείς μας στην Μαριούπολη και στις άλλες περιοχές που έχουν καταληφθεί από τα ρωσικά στρατεύματα:
«Οι Έλληνες που παραμένουν στην Ουκρανία ζούνε την φρίκη του πολέμου καθημερινά όπως και ο υπόλοιπος κόσμος,», λέει. «Σίγουρα η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική στην Μαριούπολη όπου υπάρχει ανθρωπιστική κρίση και που στο μέλλον είναι πιθανόν να αξιολογηθεί ως γενοκτονία. Είναι λυπηρό να έχουμε τόσο πολλούς συμπατριώτες μας ακόμη στην Μαριούπολη και σήμερα είναι άγνωστο ποια θα είναι η τύχη τους. Όσες προσπάθειες και αν έγιναν από την Ελληνική και την Ουκρανική πλευρά για να ανοίξουν ανθρωπιστικοί διάδρομοι , βρήκαν μπροστά τους την άρνηση των Ρώσων οι οποίοι δεν θέλουν μάρτυρες και επιζητούν θεατές για την ψεύτικη παρέλαση τους»
Οι Ρώσοι «πέτυχαν» τα αντίθετα που επεδίωκαν
«Τι έχουν πετύχει μέχρι τώρα οι Ρώσοι», ρωτάμε τον κ.Λάζο:
-Να θυμηθούμε τον σκοπό «της ειδικής επιχείρησης» όπως ονομάστηκε από τους ίδιους, η εισβολή:
-Προστασία της Ρωσικής μειονότητας στην Ουκρανία - προς το παρόν τα πιο βάναυσα χτυπήματα, η ισοπέδωση πόλεων και οι περισσότεροι νεκροί –είναι ακριβώς σε αυτές τις περιοχές με τους περισσότερους Ρωσόφωνους κατοίκους- Μαριούπολη, Χάρκοβο, Αχτιρκα είναι οι πόλεις που ισοπεδώθηκαν. Και θα ακολουθήσει το Ντονμπάς.
-Αποστρατικοποίηση της Ουκρανίας - από την στιγμή που άρχισε ο πόλεμος η Ουκρανία έλαβε από τρίτες χώρες πολλαπλό στρατιωτικό εξοπλισμό από ότι είχε .Ο Ουκρανικός στρατός εκπαιδεύτηκε με γρήγορες διαδικασίες και απέκτησε ήδη μεγάλη εμπειρία στο να χρησιμοποιεί νέας τεχνολογίας όπλα, που σε μια κατάσταση ειρήνης θα χρειαζόντουσαν μήνες ίσως και χρόνια, για να τα αποκτήσουν. Αν δεν υπήρχε ο πόλεμος ο Ουκρανικός στρατός δεν θα είχε την δυνατότητα καν να αγοράσει σύγχρονα οπλικά συστήματα. Άρα λοιπόν οι Ρώσοι μάλλον πέτυχαν το αντίθετο. Και ίσως το πιο σημαντικό. Ο ουκρανικός στρατός κατάλαβε την δύναμη του και έδειξε ποια είναι η πραγματική κατάσταση στον Ρωσικό στρατό.
-«Αποναζιστικοποιηση» της Ουκρανίας - αυτό υπάρχει μόνο στο μυαλό κάποιων ανεγκέφαλων Ρώσων ή απλά χρησιμοποιήθηκε από την Ρωσική προπαγάνδα σαν αιτία πολέμου. Θα μπορούσα να πω πολλά γι’αυτο το θέμα αλλά δεν υπάρχει λόγος να αναλύουμε ανύπαρκτα πράγματα. Η Ουκρανία δεν έχει θέμα με την Ακροδεξιά. Το πρόβλημα της Ακροδεξιάς είναι σε άλλες χώρες και η Ρωσία έχει πολύ μεγαλύτερο θέμα αν το ψάξει κάποιος. Θα πω μόνο δυο ονόματα Ζιρινόβσκι «απεβίωσε πρόσφατα) και Ραγκόζιν ,για να καταλάβει κανείς ποσό βαθιά μέσα στο Ρωσικό κράτος υπάρχει η ιδεολογία της άκρας δεξιάς και πως προετοίμαζαν το έδαφος για τον σημερινό πόλεμο. Ολοι γνωρίζουν άλλωστε, ποιος χρηματοδοτεί την άκρα δεξιά στην Ευρώπη και όχι μόνο. Σίγουρα όχι η Ουκρανία. Αν λοιπόν, αυτοί ήταν οι επίσημα διακηρυγμένοι στόχοι της Ρωσίας, είναι σαφές ότι με την εισβολή δεν πέτυχε απολύτως τίποτα. Το μόνο που πέτυχε, η εισβολή ήταν πολλά αρνητικά, τα οποία δεν τα περιμέναμε από την Ρωσία: Βαρβαρότητα, απανθρωπιά, φασισμό, κυνικά και αλλεπάλληλα ψεύδη, με μια τερατώδη εμμονή στο να αλλοιώνουν την πραγματικότητα και την αλήθεια, σε μια εποχή που ο καθένας έχει μια κάμερα στο χέρι και η εικόνα εμφανίζετε στιγμιαία στην οθόνη μας», τονίζει στη «Ν» ο Λαμπράκης Λάζος .
Ο πόλεμος των σιτηρών
Οι τραγικές συνέπειες του πολέμου δεν έχουν όμως την ανθρώπινη διάσταση, ούτε περιορίζονται μόνο στην Ουκρανία. Ολοκληρος ο κόσμος ζει ουσιαστικά σε «εμπόλεμη κατάσταση», από οικονομικής άποψης. H Ουκρανία είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιτηρών στον κόσμο. Διευθύνων Σύμβουλος σε μία από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές επιχειρήσεις σιτηρών στην Ουκρανία, ο Λαμπράκης Λάζος , λέει στη «Ναυτεμπορική» ,ότι η επιχείρησή του εξάγει κάθε χρόνο 2,5 με 3,5 εκατομμύρια τόνους σιτηρών, κυρίως στην Κίνα, την Ευρώπη, την Ινδονησία, την Αίγυπτο και πολλές άλλες χώρες.
Με δεδομένο τον συνεχιζόμενο αποκλεισμό των Ουκρανικών λιμανιών από τους Ρώσους στη Μαύρη Θάλασσα, η εταιρεία του κ.Λάζου αντιμετωπίζει φυσικά, προβλήματα στις εξαγωγές:
«Τώρα έχουμε αποκλεισμένες μεγάλες ποσότητες σιτηρών στα λιμάνια του Μικολάεβ και της Οδησσού. Προσπαθούμε να εξάγουμε κάποιες ποσότητες μέσω μικρότερων λιμανιών, όπως το Ρένι, αλλά οι ποσότητες βέβαια, είναι μηδαμινές σε σχέση με τα μεγάλα λιμάνια. Κάποιες εταιρίες εξάγουν μέσω Ρουμανιας και Πολωνίας στέλνοντας τα σιτηρά με βαγόνια αλλά η υποδομές δεν αντέχουν μεγάλες ποσότητες. Γ` αυτό το λόγο υπάρχουν χιλιάδες βαγόνια μπλοκαρισμένα στα σύνορα , με μεγάλο κόστος για τα προϊόντα μας».
Ποια είναι η κατάσταση στην αγροτική παραγωγή σιτηρών στην Ουκρανία; Ακούμε ότι η νέα σεζόν που αρχίζει από τον Ιούλιο έχει χαθεί. Ισχύει;
«-Δεν ισχύει κάτι τέτοιο με την απόλυτη έννοια», λέει ο Ελληνας επιχειρηματίας. «Έχοντας την προσωπική εμπειρία του παραγωγού αγροτικών προϊόντων εφόσον είμαι ιδιοκτήτης μιας αγροτικής μονάδας, μπορώ να σας πω τα εξής: Έως σήμερα έχουμε κάνει όλες τις απαραίτητες εργασίες. Ακόμη και όταν το γειτονικό μας Ζίτομιρ βομβαρδίζονταν, εμείς συνεχίζαμε. Δεν σταματήσαμε ούτε μια μέρα. Βέβαια τα προβλήματα είναι πολλά. Στις πιο επικίνδυνες περιοχές όπως η Ανατολική Ουκρανία δεν έγιναν οι απαιτούμενες εργασίες. Κάποιοι άλλοι παραγωγοί είχαν ελλείψεις σε λιπάσματα και σπόρους, καθώς σε περίοδο πολέμου ήταν δύσκολο να βρεθούν. Το σίγουρο είναι ότι η Ουκρανία δεν θα έχει φέτος την παραγωγή που είχε τα τελευταία χρόνια. Πόση θα είναι η εφετινή παραγωγή είναι δύσκολο να πούμε. Ίσως το στάρι να φτάσει στο 70% της περσινής παραγωγής και το καλαμπόκι στο 50%.Το μεγαλύτερο πρόβλημα βέβαια παραμένει ο αποκλεισμός των λιμανιών και των εξαγωγών. Αν δεν λυθεί αυτό το θέμα μέχρι το καλοκαίρι και έχοντας υπόψη ότι η Ρωσία δήλωσε επίσημα ότι θα εξάγει σιτηρά μόνον σε «φίλες χώρες» η πιθανότητα μιας επισιτιστικής κρίσης είναι σχεδόν βέβαιη. Όπως και οι πολιτικές αναταραχές σε Αφρική και Μέση Ανατολή , που τροφοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό με σιτηρά από την Ουκρανία».
Το εμπόριο με την Ελλάδα
Ο Λαμπράκης Λάζος λέει στην «Ναυτεμπορική» ότι ότι μέχρι τώρα η Ουκρανία δεν έκανε εξαγωγές σιτηρών στην Ελλάδα. «Η Ουκρανία παραδοσιακά εξάγει τα σιτηρά της με πολύ μεγάλα εμπορικά πλοία (Panamax&Handymax). Η Ελληνική αγορά δεν εμπορεύεται παραδοσιακά τις μεγάλες ποσότητες και για αυτό το λόγο η Ελλάδα αγόραζε μικρές ποσότητες από την Ρωσία. Βέβαια τώρα η αγορά λόγο πολέμου άλλαξε και τα μικρά καράβια που φορτώνουμε, μπορούν πια να σταλούν και στην Ελλάδα.
-Βλέπετε να τελειώνει ο πόλεμος γρήγορα; Και μετά τον πόλεμο τι; Πως θα ανοικοδομηθεί η Ουκρανία;
«Αυτή είναι η ποιο δύσκολη ερώτηση για να απαντηθεί», λέει ο Ελληνας επιχειρηματίας. «Κανείς δεν γνωρίζει την απάντηση. Μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις. Το σίγουρο είναι ότι ο πόλεμος δεν θα τελειώσει, αν η Ρωσία δεν θα μπορέσει να παρουσιάσει μια αληθοφανή έστω νίκη. Μετά τη βύθιση του “Moskva”, τα πράγματα δυσκόλεψαν ακόμη περισσότερο και αυτά που θα ακολουθήσουν μάλλον θα χειροτερέψουν την κατάσταση για τον Ρωσικό στρατό. Όποτε έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας. Η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας εξαρτάται από ποια θα είναι η κατάσταση με τις κατεστραμμένες υποδομές όταν λήξει ο πόλεμος. Εάν ο πόλεμος τελείωνε αύριο, πιστεύω ότι με την βοήθεια της διεθνούς κοινότητας σε κάποιο λογικό χρονικό όριο, η Ουκρανία θα μπορούσε να ανοικοδομηθεί. Εάν συνεχιστεί η καταστροφή των πάντων και χτυπηθούν σημαντικές υποδομές, για την Ουκρανική οικονομία τότε η ανοικοδόμηση θα είναι ποιο δύσκολη και χρονοβόρα».
