Του Mark Finley
Από την έναρξης της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Σαουδική Αραβία ήταν ξεκάθαρη: δεν θα άλλάξει την πετρελαϊκή πολιτική της. Η ηγεσία της χώρας έχει επανειλημμένα απορρίψει τα αιτήματα του προέδρου Μπάιντεν και των κρατών που εισάγουν πετρέλαιο να επιταχύνει την αύξηση της παραγωγής. Αυτή η άρνηση ήταν που ώθησε -σε μεγάλο βαθμό- τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας να απελευθερώσουν στρατηγικά αποθέματα αργού. Στις πρόσφατες συνεδριάσεις τους, τα κράτη-μέλη του OPEC+ χρειάστηκαν λιγότερα από 15 λεπτά για να συμφωνήσουν πως διατηρούν αμετάβλητη την πολιτική τους για την παραγωγή. Η μεγάλη εκτροπή ρωσικού πετρελαίου προς την Ινδία -και μια αντίστοιχη μείωση στην αγορά σαουδαραβικού πετρελαίου από την Ινδία- δεν έχει σχολιάστεί από τους αξιωματούχους της Σαουδικής Αραβίας, με την Aramco να "προστατεύει" το μερίδιό της στις μεγάλες αναπτυσσόμενες αγορές της Ασίας.
Οι σχέσεις Σαουδικής Αραβίας - ΗΠΑ δεν βρίσκονται και στα καλύτερά τους. Μάλλον το αντίθετο. Από την άλλη, το αραβικό Βασίλειο επωφελείται από τη OPEC+ - Ρωσίας. Με τις τιμές πετρελαίου να έχουν εκτοξευθεί, το ΑΕΠ της Σαουδικής Αραβίας αυξήθηκε με ρυθμό 9,6% το α΄ τρίμηνο 2022 σε ετήσια βάση - η μεγαλύτερη αύξηση εδώ και πάνω μία δεκαετία. Η Σαουδική Αραβία και οι περιφερειακοί της σύμμαχοι απείχαν -ή καταψήφισαν- τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες στα Ηνωμένα Έθνη με στόχο την απομόνωση της Ρωσίας. Έτσι, οι καταναλωτές πετρελαίου που βρίσκονται υπό πίεση πρέπει να αναζητήσουν αλλού λύση.
Όντως, έτσι έχει κατάσταση; Παρασκηνιακά, οι Σαουδάραβες μπορεί να "κάνουν άλλο παιχνίδι".
Κάθε μήνα το Βασίλειο καθορίζει τις τιμές για τις εξαγωγές αργού πετρελαίου. Ενώ η κρατική εταιρεία Saudi Aramco δεν δημοσιοποιεί τις αποφάσεις της για την τιμολόγηση, οι δημοσιογράφοι είναι σε θέση να πάρουν τις τιμές από τους πελάτες των Σαουδαράβων. Αυτές οι τιμές δεν είναι ακριβώς οι πραγματικές - ουσιαστικά, η Aramco ορίζει μια "διαφορά" για κάθε ποιότητα αργού σε σχέση με τα συμβόλαια των πετρελαίων αναφοράς για την Ασία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Για παράδειγμα, η τιμή για το Arab Light παραδόσεως Μαρτίου στην Ευρώπη ορίστηκε στην τιμή του Brent μείον 90 σεντς το βαρέλι (βλ. πίνακα παρακάτω).
Σαουδική Αραβία: Δουλεύει στο παρασκήνιο για την απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό πετρέλαιο;
Ο παγκόσμιος οργανισμός μάρκετινγκ της Saudi Aramco -με γραφεία σε σημαντικές πόλεις ανά τον κόσμο- παρακολουθεί πολύ στενά τις περιφερειακές εξελίξεις στην αγορά πετρελαίου και αυτό τους επιτρέπει να προσαρμόζουν τις διαφορές με βάση τις "λεπτές" μεταβολές στα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς. Για παράδειγμα, εάν η Ασία χρειάζεται περισσότερο ντίζελ, η Aramco μπορεί να τιμολογήσει (με αυτή τη διαφορά) τα συμβόλαια των τύπων αργού που αποδίδουν υψηλότερο ποσοστό ντίζελ για να κατευθυνθούν προς τις ασιατικές αγορές. Πρόκειται για έναν εξαιρετικά αποτελεσματικό και ενημερωμένο οργανισμό, ο οποίος επιτρέπει στην Aramco να μεγιστοποιεί τα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου εντός του πλαισίου πολιτικής που έχει θέσει ο υπουργός Ενέργειας της χώρας.
Οι περιφερειακές τιμές της Aramco μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δίνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα εικόνα για τις προθέσεις της Σαουδικής Αραβίας τους τελευταίους μήνες - μια εικόνα που μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με τη δημόσια στάση του Ριάντ.
Για τις παραδόσεις πετρελαίου τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, οι τιμές της Σαουδικής Αραβίας για πωλήσεις στην Ασία εκτοξεύτηκαν σε επίπεδα ρεκόρ. Και αυτό δεν αντικατοπτρίζει την ισχυρή περιφερειακή ζήτηση. Η κινεζική ζήτηση έχει επηρεαστεί από επανειλημμένα lockdown λόγω της πανδημίας. Και άλλωστε, όπως ήδη αναφέρθηκε, η Ινδία αύξησε δραματικά τις αγορές πετρελαίου από τη Ρωσία και αντίστοίχως μείωσε τις αγορές σαουδαραβικού αργού.
Υπό αυτές τις συνθήκες, μια πολιτική μάρκετινγκ που θέλει να διατηρήσει τα επίπεδα πωλήσεων σε μια αποδυναμωμένη περιφερειακή ασιατική αγορά θα πρέπει να προτείνει στο Βασίλειο τη μείωση της διαφοράς στην τιμή σε σχέση με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η Aramco αύξησε τις διαφορές στην τιμή για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ωστόσο δεν το έκανε τόσο γρήγορα όσο για την Ασία - ιδίως για το σαουδαραβικό αργό που είναι το πλησιέστερο υποκατάστατο του κύριου ρωσικού εξαγωγικού μείγματος, Urals (βλ. παραπάνω πίνακα).
Γιατί, λοιπόν, οι ασιατικές διαφορές αυξήθηκαν τόσο γρήγορα σε σχέση με τις διαφορές για τις δύο όχθες του Ατλαντικού; Υπενθυμίζεται ότι η Aramco καθορίζει τις περιφερειακές διαφορές για να μεγιστοποιήσει τα έσοδα εντός του πλαισίου που έχει θέσει ο υπουργός Ενέργειας. Εάν οι Σαουδάραβες ιθύνοντες αποφασίσουν μια πολιτική που εκτρέπει το αργό από τη μια αγορά στην άλλη, η Aramco θα τιμολογήσει το αργό της στα επίπεδα που θα της επιτρέψουν να πετύχει αυτό τον στόχο. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000, το Βασίλειο συχνά έκανε εκπτώσεις στο αργό που πωλούσε στις Ηνωμένες Πολιτείες με στόχο να είναι ο κορυφαίος προμηθευτής της χώρας.
Εν ολίγοις: οι πρόσφατες διαφορές θα μπορούσαν να αποτυπώνουν την πρόθεση της Σαουδικής Αραβίας να διοχετεύσει αθόρυβα αργό στην Ευρώπη για να αναπληρώσει τις ρωσικές προμήθειες, δεδομένης της άρνησης όλο και περισσότερων ευρωπαϊκών εταιρειών να αγοράσουν ρωσικό πετρέλαιο. Και αυτό, χωρίς να πάρει θέση δημόσια το Ριάντ σε μια διαμάχη που αφορά έναν εξέχοντα εταίρο του OPEC+. Και άλλοι προμηθευτές από τη Μέση Ανατολή μπορεί να "κάνουν το ίδιο παιχνίδι": τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στέλνουν -αθόρυβα- περισσότερο αργό στην Ευρώπη.
Από μια πλευρά, έτσι θα έπρεπε να λειτουργούν τα πράγματα. Η αγορά πετρελαίου είναι τεράστια και οι έμποροι... δημιουργικοί. Το παγκόσμιο σύστημα αλλάζει διαρκώς τις περιφερειακές τιμές και ροές για να προσαρμόζεται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ισορροπίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Είναι καθησυχαστικό ότι τα πράγματα λειτουργούν όπως πρέπει. Αλλά οι αποφάσεις για την τιμολόγηση που λαμβάνει η Σαουδική Αραβία δείχνουν ότι πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή από το Βασίλειο.
Δεν πρόκειται για μια πολιτική προσθήκης επιπλέον βαρελιών στην αγορά. Είναι, όμως, μια πολιτική που βοηθά τους Ευρωπαίους αγοραστές να προσαρμοστούν πιο ομαλά στην προσπάθειά τους να απεξαρτηθούν από το ρωσικό πετρέλαιο. Υπό αυτή την έννοια, πρόκειται περισσότερο για μια προσπάθεια τιθάσευσης της μεταβλητότητας των τιμών παρά για μείωσή τους.
Θα συνεχίσει το Βασίλειο αυτή την προσέγγιση; Θα ανεχτεί να χάσει από τη Ρωσία μερίδιο στις αναπτυσσόμενες αγορές της Ασίας κατά παράβαση των μακροπρόθεσμων στρατηγικών του στόχων; Είναι αυτές οι αποφάσεις τιμολόγησης ένας "μαρκετίστικος" ελιγμός ή μια συνειδητή επιλογή; Πώς θα αντιδρούσαν οι Σαουδάραβες σε ένα πλήρες εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο; Ο χρόνος θα δείξει... Ειδικά από τη στιγμή που δεν έχει γίνει καμία επίσημη ανακοίνωση από τη σαουδαραβική κυβέρνηση ή την Aramco. Δεδομένου ότι οι τιμές ανακοινώνονται κάθε μήνα, δεν θα μας πάρει και πολύ για να μάθουμε!
Προς το παρόν, με το Κογκρέσο και την κυβέρνηση των ΗΠΑ να εξετάζουν μια νομοθεσία με στόχο να "νουθετήσουν" το Βασίλειο και τους συμμάχους του για την αύξηση των τιμών πετρελαίου, αυτή η τακτική των Σαουδαράβων μπορεί να είναι ένδειξη μιας "σιωπηλής συνεργασίας". Τόσο σιωπηλής που εύκολα μπορεί να διαλάθει της προσοχής.
